Close
Close
Jan Favre

Jak naprawdę było na Światowych Dniach Młodzieży?

Skip to entry content

Powiedzieć, że jestem zdystansowany do religii, to jak II wojnę światową nazwać nieporozumieniem kilku narodów. Równie ciepłe uczucia żywię do większości polskich księży, nie wzdrygając się, gdy słyszę określenie „czarna mafia”. Biorąc pod uwagę powyższe i nagonkę jaką media zrobiły zapowiadając Światowe Dni Młodzieży, szerząc tym samym popłoch, byłem bardzo negatywnie nastawiony do tego wydarzenia i (tak jak większość mieszkańców Krakowa) przymierzałem się od ucieczki na czas trwania kościelnego spędu. Summa summarum na wakacje poleciałem jednak tydzień wcześniej i okazało się, że będę na miejscu przez cały okres trwania imprezy, więc stwierdziłem, że schowam instynkt samozachowawczy do kieszeni i zrelacjonuję Wam tę szumnie zapowiadaną apokalipsę wchodząc w sam jej środek.

Jak naprawdę wyglądały Światowe Dni Młodzieży? Czy faktycznie był to koniec świata? Czy Kraków został zdewastowany jak Warszawa w trakcie wojny? I najważniejsze, czy pomnik Adama Mickiewicza na płycie Rynku Głównego został zastąpiony pomnikiem Stanisława Dziwisza? Zapraszam do lektury.

Czy miasto było totalnie sparaliżowane?

Światowe Dni Młodzieży

Wszyscy spodziewali się kompletnej blokady ulic i uniemożliwienia poruszania się komunikacją miejską, przez co wracając do Krakowa z lotniska w Pyrzowicach myślałem, że nie będę w stanie nawet wjechać do miasta. W rzeczywistości wjazd i wyjazd z Krakowa odbywał się nie tyle bez większych, co w ogóle bez, problemów, a jedyne faktyczne utrudnienia w ruchu drogowym były w okolicach Błoń, gdzie miała miejsce główna część imprezy i na starym mieście, gdzie były koncerty. Dla osób, które jadąc do pracy musiały przebić się przez Aleje Trzech Wieszczy, Straszewskiego, Zwierzyniecką, Focha, czy Kościuszki, było to z pewnością irytujące (no chyba, że jechały na rowerze, to zero zmartwień), jednak w pozostałych częściach miasta na ulicach był totalny luz i poruszano się po nich sprawniej, niż w „normalne” dni.

Tak było poza niedzielą. W niedzielę ulewa, wybrzuszenie się szyny na Basztowej i dzika ilość pielgrzymów chcąca wydostać się z Krakowa rzeczywiście niemal sparaliżowała miasto. Choć i tak nie było takiej tragedii jak w Kostrzynie nad Odrą w ostatni dzień Woodstocku.

Zero spokoju, ciągła wrzawa?

Światowe Dni Młodzieży 1

Jeśli ktoś mieszka w okolicach Rynku Głównego, czy Błoń, to hałas związany z modłami uczestników mógł go wkurzać. Tyle, że jeśli ktoś mieszka w okolicach Rynku Głównego, czy Błoń, nie powinien wyjątkowo oburzać się na Światowe Dni Młodzieży, bo w tych rejonach zawsze się coś dzieje. Takie uroki posiada lokum w środku turystyczno-imprezowego miasta. Poza ścisłym centrum jedyne nietypowe dźwięki jakie dało się zaobserwować, to śmigła helikopterów i sygnały karetek, w częstotliwości średnio raz na godzinę, ale głównie w ciągu dnia. Nic co by było w stanie realnie utrudniać „normalne” funkcjonowanie.

Czy Toitoie zniszczyły wizerunek miasta?

Światowe Dni Młodzieży 2

Biorąc pod uwagę, że są rozmieszczone średnio co kilometr i wyglądają tak jak wyglądają, to nie wpływają wyjątkowo pozytywnie na estetykę miasta, ale nie jest też tak, że go doszczętnie szpecą. Przypał na poziomie plakatów wyborczych, a przynajmniej można się wysikać.

Czy Kraków zamienił się w miasto policyjne?

Światowe Dni Młodzieży 3

Służb porządkowych na ulicach było całkiem sporo i to nie tylko policjantów i strażaków miejskich, ale i żołnierzy. Mimo wszystko nie dawali się we znaki bardziej niż zwykle i skupiali się na tym co potrafią najlepiej, czyli na sprawianiu wrażenia, że panują nad sytuacją.

Czy Kraków zamienił się w miasto kościelne?

Światowe Dni Młodzieży 4

Biorąc pod uwagę ile w byłej stolicy przypada kościołów na metr kwadratowy, to nie wiem, czy mogłaby być jeszcze bardziej kościelna niż jest na co dzień. Jeśli jednak chodzi o obowiązek żegnania się przed przejściem przez ulicę, czy odmawianie zdrowaśki po każdej bani, to nic takiego nie miało miejsca. W mieście nie została wprowadzona prohibicja, a strony startowe w przeglądarkach nie pozmieniały się automatycznie ani na Deon, ani na Opokę, a tym bardziej na Frondę. Ba, nawet za współżycie przedmałżeńskie nie zaczęto zamykać ludzi w więzieniach.

Czy pielgrzymi przyjechali tylko się nachlać?

Światowe Dni Młodzieży 5

Po opowieściach na temat tego, co się dzieje na pielgrzymkach do Częstochowy, dopuszczałem możliwość, że ci wszyscy ludzie pod przykrywką modłów zebrali się tylko po to, żeby walić dynks i wstrzykiwać marihunaen dla niepoznaki zwane Marią. Niestety, pielgrzymi rozczarowali mnie jak długo wyczekiwany pierwszy stosunek płciowy i ani razu nie widziałem, żeby przeprowadzali jakąś libację alkoholową, czy spali w rowie. Albo zażywali jakiś mocniejszy narkotyk, niż ciało Chrystusa. Nawet na koncertach bawili się bez używek. Nie wiem, czy krakowski smog ich tak porobił, ale wszystko wskazuje na to, że te kilkaset tysięcy ludzi z najdalszych zakątków globu naprawdę przyjechało w związku z wiarą, a nie okazją do melanżu po bandzie.

Imponujące.

To jak było naprawdę?

Światowe Dni Młodzieży 6

Tak naprawdę, to było zajebiście! Serio!

Kraków na co dzień zdecydowanie nie jest wymarłą noclegownią, ale przez ten tydzień jeszcze bardziej tętnił życiem i pozytywną energią, wszędzie było widać uśmiechniętych ludzi każdej rasy, wieku i wzrostu w kolorowych pelerynach i ten nastrój udzielał się innym. Podchodziłem do Światowych Dni Młodzieży spodziewając się najgorszego, wizualizując bombardowanie, zamach albo przynajmniej wzajemne zadeptywanie się przez wybuch paniki w tłumie, ale żadna z tych rzeczy na szczęście nie miała miejsca. Nawet tak ostentacyjne manifestowanie katolicyzmu, do którego jestem tak negatywnie nastawiony, nie wyprowadzało mnie z równowagi.

Powiem więcej, widząc rozśpiewanych, wesołych, serdecznych pielgrzymów, sam czułem się lepiej i miałem więcej siły do działania. A zdając sobie sprawę z tego, że część z nich przyleciała tu z takich końców świata jak choćby Wybrzeże Kości Słoniowej, czy z terenów opanowanych przez wojnę, czułem się mocno zmotywowany do nieopieprzania się przy realizacji swoich celów.

Żeby nie było, że to jakiś palec boży mnie dotknął, czy coś. Po prostu, mając dookoła siebie rozentuzjazmowanych, szczęśliwych ludzi, sam zaczynasz się tak czuć.

Druga sprawa, że papież Franciszek jest bardzo w porządku gościem i z wieloma rzeczami, o których mówił w swoich wystąpieniach w pełni mogę się zgodzić. Na przykład z tym, że młodzi ludzie zachowują się jak emeryci i zamiast żyć życiem są wycofani i zblokowani, a jedyny moment, gdy doświadczają czegoś więcej, to chwila, gdy biorą używki. Poza tym, trudno nie lubić gościa, który na swój występ przed ponad półmilionowym tłumem wjeżdża tramwajem.

Przez ten tydzień czułem się jak na festiwalu muzycznym, tylko bez spożywania alkoholu i spania w namiocie. Było bardzo pierwsza klasa i nie miałbym nic przeciwko, gdyby takie Światowe Dni Młodzieży odbywały się w Krakowie co rok.

(niżej jest kolejny tekst)
Jan Favre

Ile kosztuje wydanie książki w self-publishingu? Jakieś 37 200zł

Skip to entry content

Kiedy media poruszają temat self-publishingu, najczęściej robią to w kontekście zysku. Jest ktoś choć trochę zainteresowany rynkiem wydawniczym, kto nie wie jak duża przepaść dzieli wynagrodzenie dla autora z jednego sprzedanego egzemplarza w modelu self-publishingowym i w wariancie z wydawcą? Tak? To w skrócie: we współpracy z dużym wydawnictwem, przy dobrych wiatrach, dostajesz 10% z ceny sprzedaży, wydając się samemu od 50% w górę.

Zakładając, że średnia cena książki w Polsce to 40zł, w pierwszej opcji są to maksymalnie 4 zł brutto, w drugiej minimum 20. Najczęściej jednak 3zł przy wydawnictwie i 30zł przy publikowaniu się samemu. Spora różnica? No, raczej. W pierwszym wariancie nie starcza Ci nawet na 2forU w Maku, w drugim możesz zabrać koleżankę na Happy Meala i jeszcze zostanie Ci na oranżadę.

Jest tylko jedna kwestia, która często bywa przemilczana przy huraoptymizmie związanym z zyskami w self-publishingu: koszty. Autor wydając się samemu ponosi WSZYSTKIE koszty. Zarówno „Lunatyków” jak i „To tylko seks” wydałem samodzielnie, tak że trochę o kosztach wiem.

Jaki koszt powstania książki ponosi autor przy self-publishingu?

(wszystkie poniższe kwoty, to wyliczenia oparte na mojej ostatniej powieści – „To tylko seks” – liczącej 300 000 znaków i podane są wraz z VATem, w zależności od typu książki, objętości i poziomu tekstu, poszczególne składowe mogą pójść w górę lub w dół)

Redakcja. Z punktu widzenia czytelnika kwestia najistotniejsza, z punktu widzenia autora temat często pomijany. Dzięki dobrej redakcji z piramidalnych głupot może powstać książka całkiem znośna. To redaktor odpowiada za wyłapanie nielogicznych zachowań bohaterów, rozmijania się z realiami, czy wycięcie fragmentów ciągnących się w nieskończoność rozdziałów.

Redakcja jest jak dobry warsztat samochodowy – z Poloneza Caro może zrobić samochód. Niestety, wielu autorów przekonanych o swym geniuszu, nawet nie dopuszcza do siebie myśli, że ich tekst mógłby wymagać poprawek. Odpuszcza redakcję wierząc, że ich książka to Bentley Continental, gdy w rzeczywistości to bity Fiat Multipla.

Ile to kosztuje? Profesjonalna redakcja w Twardej Oprawie, prowadzonej przez Kingę Rak, to około 2 300zł.

Korekta. To nie tylko przecinki. To również zapis dialogów, liczb, dat, nazw własnych i drugie sito wyłapujące wszelkie błędy.

Ile to kosztuje? Korekta, w tym samym miejscu co wyżej, to około 1 600zł.

Okładka. W kwestii promocji i sprzedaży kluczowy element.

Stare góralskie przysłowie mówi „nie oceniaj książki po okładce”. Realia rynku mówią „z brzydką okładką książki nie sprzedasz”. W środku możesz mieć materiał na Paszport Polityki, ale jeśli opakowanie będzie odstraszać, to nikt się o tym nie dowie. Możesz się wściekać i przeklinać stwórcę, ale właśnie tak to działa. Dlatego nie warto przycinać na dobrym grafiku, czy ilustratorze, zwłaszcza, że nie są to wyjątkowo drogie rzeczy, a jeśli projekt faktycznie będzie ładny, ludzie sami będą wrzucać zdjęcia książki na Instagrama, robiąc Ci darmową promocję.

Wyjątkiem są tu czytelnicy kryminałów – im bardziej okładka przypomina sklejkę w Paincie, tym większe prawdopodobieństwo, że kupią dany tytuł.

Ile to kosztuje? U Agaty Dębickiej piękna okładka oparta na ilustracji to około 1 200zł.

Skład. Czyli to jak tekst wygląda po wydrukowaniu. Konkretnie, to jak wygląda strona tytułowa rozdziału – czy są wodotryski, upiększacze, cudawianki? Jak wygląda strona w środku rozdziału – jakie marginesy, interlinia, numerowanie, tytuł rozdziału w rogu, nazwisko autora w drugim, telefon do Telepizzy w trzecim? Podzielenie zdań na linijki, tak by między wszystkimi słowami był dokładnie takim sam odstęp.

Ile to kosztuje? Sprawny i fachowy skład w Zuchowym Studiu to około 700zł.

Druk. W przypadku powieści, w której rdzeniem jest słowo pisane, najczęściej jedyny kolorowy element to okładka, przez co koszt druku jest stosunkowo niewielki. W zależności od liczby stron i rodzaju papieru jaki wybierzemy, to od 4 do 7 złotych za egzemplarz przy nakładzie 1000 sztuk. Przy tematach gęściej ilustrowanych, typu poradnik z obrazkami, robi się z tego kilkanaście złotych, a przy książkach dla dzieci, czy publikacjach kulinarnych, cena dochodzi do kilkudziesięciu złotych. Czyli na granicy opłacalności.

Ile to kosztuje? Za druk 1100 egzemplarzy „To tylko seks” liczących 280 stron, z okładką z kredą matową 300 gram i papierem w środku ecobook 80 gram, zapłaciłem 5500zł w Drukarni Sowa.

Jaki koszt promocji książki ponosi autor przy self-publishingu??

Strona sprzedażowa. Po okładce to chyba najważniejszy element całego self-publishingu. Jeśli zastanawiasz się, czy warto ją mieć, to znaczy, że absolutnie nie masz pojęcia o sprzedaży. Mamy XXI wiek, algorytm Facebooka wie o Tobie więcej niż własna matka, a pogodę częściej sprawdzasz wpisując nazwę miasta w Google, niż wyglądając za okno. Jeśli nie da się czegoś znaleźć w wyszukiwarce, to znaczy, że nie istnieje. A niełatwo sprzedać coś, czego nie ma.

Strona sprzedażowa to wizytówka Twojej książki w sieci i jednocześnie Twoja własna księgarnia. Miejsce, w którym potencjalny czytelnik może ją obejrzeć, dowiedzieć się co jest w środku i przede wszystkim kupić. To, jak będzie wyglądała, ile treści na niej umieścisz i w jakiej formie, a przede wszystkim, czy w ogóle się otworzy, decyduje o tym, czy ktoś kliknie magiczny przycisk „zamów”, a potem „zapłać”.

Widziałem naprawdę wiele stron sprzedażowych powstałych na zlecenie, wydawać by się mogło, dużych i poważnych wydawnictw, a wyglądały jak śniadanie po przejściu przed układ pokarmowy. I zgadnij: co? Nie kupiłem tych książek, mimo że byłem nimi zainteresowany. Zaryzykowałbyś obiad w restauracji, która z zewnątrz wygląda jak melina?

Ile to kosztuje? Responsywna strona internetowa z podpiętymi płatnościami, regulaminami, wizualizacjami książki i wsparciem technicznym, to 3000zł u Andrzeja Kozdęby z Brave New.

Film promocyjny. Żyjemy w dobie treści wizualnych z naciskiem na wideo, dlatego Youtube już lata temu zaorała blogosferę pod kątem zasięgów, a Instastories jest trendującą formą komunikacja. To pierwszy powód, dla którego powinieneś mieć film opowiadający o Twojej książce. Drugi jest taki, że jeśli zdecydowałeś się napisać powieść, czyli najtrudniejszą formę literacką z punktu widzenia promocji, to zwiastun filmowy jest najsensowniejszym pomysłem, żeby pokazać „co jest w środku”.

W przypadku poradników sprawę załatwia wrzucenie spisu treści, w przypadku biografii pokazanie facjaty osoby, której dotyczy książka. Przy beletrystyce niestety to nie działa. Stawanie na głowie i kręcenie się wokół własnej osi również. Mając do czynienia z fabułą możemy oczywiście pokazać czytelnikom jej fragmenty, ale działa to głównie na osoby, które są już na tyle zainteresowane danym tytułem, by poświęcić swój czas na czytanie. Większość chce, żeby przekazać im w maksymalnie kilkudziesięciosekundowym skrócie „o czym to, do cholery, jest?” .

I na to pytanie zrozumiale odpowiada film.

Ile to kosztuje? U Michała Sulicha z Salty Skills Films, wideo do internetu z dwoma aktorami, lektorem i scenariuszem nawiązującym do książki, to 4000zł.

Grafiki promocyjne. Sam film, to oczywiście za mało. Żeby kampania promująca Twoją książkę miała sens, czyli żeby ktoś ją kupił, materiałów promocyjnych potrzebujesz przynajmniej kilkanaście. Zazwyczaj odbiorca musi spotkać się kilka razy z informacją o produkcie, żeby w ogóle odnotował jego istnienie, przekonanie go do podjęcia decyzji zakupowej wymaga jeszcze większej aktywności.

W trakcie przedsprzedaży „To tylko seks” publikowałem zarówno filmy promocyjne, materiały od patronów, zdjęcia książki, fragmenty tekstu, jak i grafiki przedstawiające bohaterów powieści, a i tak wiem, że powinienem zrobić więcej.

Ile to kosztuje? Koszt 7 ilustracji z sylwetkami bohaterów, narysowanych przez Agatę Dębicką, to 1500zł.

Sesja zdjęciowa. Po co i na co to komu? Profesjonalne zdjęcia autora i książki przydadzą się:

a) na stronę internetową, bo selfie w kiblu średnio uwiarygadnia Cię przed potencjalnymi czytelnikami

b) do mediów społecznościowych, by pokazać ludziom, że książka nie jest tylko wizualizacją sklejoną w Photoshopie, ale naprawdę istnieje

c) do mediów nie-społecznościowych, żeby miały co pokazać w artykule, kiedy informacja prasowa o Twojej książce powali ich na kolana i będą chcieli o niej napisać, a fota zrobiona tosterem w nieoświetlonej piwnicy średnio będzie się nadawać

d) dla patronów, bo wiesz, że powinieneś mieć patronów medialnych książki i to, jak zaprezentują ją w swoich kanałach, wpłynie na to, ile sztuk zejdzie w przedsprzedaży?

Ile to kosztuje? Profesjonalna sesja zdjęciowa u uzdolnionego Marcina Malickiego, to 1400zł.

Reklama na Facebooku. Za darmo umarło. To że Facebook nie pobiera opłaty za założenie profilu promującego Twoją działalność, nie znaczy, że jest instytucją charytatywną. Nawet jeśli masz turbozaangażowaną społeczność, to na pewnym etapie za dotarcie do niej trzeba zapłacić. Zwłaszcza za dotarcie z komunikatem sprzedażowym.

Ile to kosztuje? Od 1 grosza, do nieskończoności, przy czym sugerowałbym mieć większy budżet na sponsorowanie treści niż mniejszy. Wydając „To tylko seks” zakładałem, że reklama na Facebooku będzie mnie kosztować 3000 złotych, co w moich wyliczeniach było optymalnym budżetem. Skończyło się na tysiącu, ponieważ przez „seks” w tytule, algorytm stwierdził, że próbuję sprzedać usługi dla dorosłych i banował mi reklamy.

Coś jeszcze? Tak. Pół roku pracy

Mało kto bierze to pod uwagę, ale powieści ani nie piszą, ani nie wydają się same. To praca na pełen etat, a tuż przed premierą, bywa, że i na półtora etatu.

Wszystkie działania, które wymieniłem wyżej musisz zaplanować, najlepiej równolegle z pracą nad tekstem, a przede wszystkim znaleźć osoby, które je zrealizują. Trafić na niekompetentnych ludzi, którzy powiedzą, że postawią Ci stronę sprzedażową za dwie stówki, po czym skasują zaliczkę i przestaną odpisywać na maile, jest naprawdę łatwo. Trudno za to opanować emocje w momencie, kiedy dochodzi do Ciebie, że straciłeś półtora miesiąca i znów jesteś w punkcie wyjścia, bo chciałeś oszczędzić kilka złotych.

Przy „Lunatykach”, mimo że był to mój debiut wydawniczy, zaliczyłem tylko kilka małych wpadek, a całość pracy nad książką zajęła mi 12 miesięcy. Napisanie i wydanie „To tylko seks” trwało połowę tego czasu. Z jednej strony, dlatego że nie była to taka kobyła jak mój debiut („Lunatycy”, to ponad 600 000 znaków!), a z drugiej, dzięki doświadczeniu i wiedzy jak wygląda cały proces i gdzie są punkty zapalne, potrafiłem go zoptymalizować. Choć i tu nie obyło się bez potknięć i zarwanych nocy.

Ile to kosztuje? W zależności od kosztów życia w danym mieście, może to wyglądać różnie, 6 miesięcy w Krakowie w standardzie nie-studenckim, to od 15 000zł wzwyż.

To ile w końcu kosztuje ten cały self-publishing?

Sumując wyliczenia, które podałem powyżej, same koszta podwykonawców to 22 200zł brutto, przy czym, są to oczywiście ceny dla osób z ulicy. U mnie suma faktur stanęła na 14 900zł, bo z większością wymienionych wyżej osób znam się osobiście i część wykonała swoją pracę za półdarmo, za co jestem im ogromnie wdzięczny.

Licząc więc całkowity koszt wydania „To tylko seks” (niecałe 300 000 znaków, 1100 sztuk nakładu) po stawkach rynkowych i wliczając w to koszt swojej pracy, a konkretnie pół roku życia w jednym z największych polskich miast, dobijamy do 37 200zł brutto.

Mało? Dużo? Ciekaw jestem Twojej opinii.

zdjęcia w nagłówku pochodzą od czytelników, którzy opisali je hashtagiem #jestempatronem na Instagramie
Jan Favre

Co spakować jadąc na wakacje za granicę?

Skip to entry content

Zawsze, gdy jestem przed kolejną podróżą i zastanawiam się, co spakować jadąc na wakacje za granicę, wydaje mi się, że odpowiedź na to pytanie jest banalna. Po czym docieram na miejsce i okazuje się, że jak zwykle czegoś zapomniałem. Czegoś oczywistego, co w danym momencie bardzo by mi się przydało. Tak bardzo jak kąpielówki na basenie. Nie wchodząc już w kompromitujące szczegóły z moich wycieczek, pomyślałem, że zrobię taką listę z punktami do odhaczenia rzeczy, które warto ze sobą zabrać.

Lecąc na tygodniowe wakacje warto spakować…

0. Siedem par koszulek, siedem par skarpetek, siedem par bokserek – ja wiem, że wszyscy wiedzą, ale kto nie zapomniał choć raz? Tylko ja? Dobra, to niech będzie, że punkt 0 jest tylko dla mnie.

1. Dowód i paszport – czemu aż dwa dokumenty? Teoretycznie do większości europejskich państw możesz dostać się na sam dowód tożsamości, ale kto wie, czy w trakcie opalania się w bułgarskim Słonecznym Brzegu nie poniesie Cię do tureckiego Stambułu, którego nie zwiedzisz bez paszportu? Albo czy zwyczajnie nie zgubisz w piasku jednego dokumentu, w trakcie mocno zakrapianej szampanem Piccolo imprezy na plaży i nie będziesz miał jak wrócić do kraju?

2. Dwie kopie biletu na samolot / rezerwacji wycieczki – ta sama sytuacja co wcześniej, tyle, że tym razem nie chodzi o całonocne recytowanie poezji, a o stres i pośpiech. Połowa lotów, które odbyłem była bladym świtem (7:30), co sprowadzało się do tego, że musiałem obudzić się w środku nocy i półprzytomny zdążyć na transport na lotnisko, nigdy nie będąc do końca pewnym, czy aby na pewno wszystko wziąłem. Dlatego, aby mieć większą pewność, że nie pomyliłem biletu z chusteczką, wyrzucając go do kosza, zawsze mam 2 kopie – jedną w portfelu i drugą w wewnętrznej kieszeni w torbie. Jak dotąd jeszcze ani razu nie odmówiono mi wejścia na pokład samolotu z powodu braku tego świstka, więc sprawdza się całkiem nieźle.

3. Coś od deszczu – ja wiem, że lato, słońce i w ogóle plan na całodniowe opalanie, ale jak byłem w Barcelonie w maju, to przez 4 z 5 dni padało. Tak że tego…

4. Coś ciepłego – jakby jednak nie było dzień w dzień tych 35 stopni w cieniu, które zapewniało biuro podróży.

6. Japonki – w razie zidentyfikowania runa leśnego pod prysznicem. No i na plażę.

7. Wygodne pełne buty na zmianę – gdyby ten deszcz faktycznie nie ustawał, a nastawiłeś się na zwiedzanie.

8. Spodenki do pływania / strój kąpielowy – no, to już omówiliśmy we wstępie.

9. Kapelusz / czapka – zabrzmię jak swoja własna babcia, ale „kto na słońcu smaży się bez kapelutka, tego wnet rozboli główka”.

10. Okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV – -50 do mroczków przed oczami po zejściu z plaży i wejściu do ciemniejszego pomieszczenia, +10 do stylówy na letniaka.

11. Krem do opalania, też z filtrem – aktywuje czar „ochrona przed rakiem skóry” i zapobiega rzuceniu klątwy „bezsenna noc”.

12. Coś na komary – według ludowych wierzeń dym tytoniowy odstrasza komary, ale co jeśli żar z papierosa przyciągnie ćmy-wampiry? Jeśli nie chcesz przelewać krwi w żadną stronę i mieć święty spokój jak Quebonafide z Natalią Zamilską, po prostu spsikaj się czymś.

13. Wilgotne chusteczki – tym razem to będzie w tonie blogerek rodzicielskich, ale takie chusteczki zawsze się przydadzą. Na przykład, gdy trzecią godzinę lecisz samolotem i jesteś zmięty jak papier śniadaniowy z Twoich kanapek albo gdy jedziesz w 40-stopniowym upale busem z lotniska do hotelu, który wyjątkowo nie ma klimatyzacji i kleisz się jak butapren. Dzięki nim się odświeżysz.

14. Zwykłe chusteczki – tak na wszelki wypadek. Gdyby gdzieś nie było papieru toaletowego. Albo nieoczekiwanie się skończył. Przydają się. Serio.

15. Węgiel leczniczy – słyszałeś o zemście faraona albo klątwie sułtana? Nie? To Twoje szczęście, ale żeby nabawić się problemów z żołądkiem nie musisz koniecznie opuszczać kontynentu. Wystarczy, że zmieszasz ouzo z espresso i pół-świeżym kebabem. Żeby reszty wyjazdu nie spędzić gapiąc się w kafelki podłogowe w łazience, warto wziąć ze sobą jakieś antidotum.

16. Szczoteczka do zębów, pasta i dezodorant – ręcznik i żel pod prysznic na 95% jest na miejscu.

17. Leki przeciwbólowe / przeciwgorączkowe – gdyby zabawa była na tyle dobra, że chwila zapomnienia trwała pół dnia i spaliłeś sobie plecy na plaży, przewiało Cię na całonocnym ognisku, albo zamiast kopnąć piłkę trafiłeś w kamień ukryty tuż pod nią.

18. Dobra muzyka – to bardziej w kwestii pakowania na telefon, a nie do torby (bo telefon bierzesz, co nie? dobra, głupie pytanie), ale tak, właściwy akompaniament to czasem nawet i połowa udanego relaksu, bo nic tak nie dopełnia ekscytacji i szczęścia, jak adekwatne tło muzyczne.

19. Słuchawki – żebyś nie zatruwał innym życia udając didżeja bez słuchawek.

20. Bank energii – po cholerę bank energii, jak przecież nie jedziesz na pole namiotowe, tylko do cywilizowanego miejsca, gdzie wszędzie są kontakty i możesz się podładować? No, żebyś się nie zdziwił. Jak się i słucha nuty, i robi zdjęcia, i dzwoni do mamy, żeś cały i zdrowy, i sprawdza teren na Google Maps, a w międzyczasie jeszcze czyta teksty wrzucone do Pocketa, to bateria może paść zanim się zorientujesz, że jesteś dokładnie nie wiadomo gdzie, bo poszedłeś na dłuższy spacer.

21. Ładowarka – wiadomo po co i dlaczego, ale jak robimy listę z punktami do odhaczenia, to musi się tu znaleźć.

22. Przynajmniej jedna gazeta – podobno kiedyś istniało życie bez nowoczesnych technologii i cyfryzacji, nic mi o tym nie wiadomo, ale jak już będziesz musiał się przenieść do tych czasów, bo mimo wszystko padł Ci telefon w samolocie albo nie chciałeś go zatrzeć na plaży, to warto mieć przy sobie jakieś średniowieczne narzędzia do walki z nudą, odporne na piasek i brak prądu.

23. Karty / jakakolwiek kieszonkowa gra towarzyska – gdyby padał ten cholerny deszcz, a Ty jednak chciałbyś się rozerwać ze współtowarzyszami. W końcu to wakacje!

24. Ekotorba – to moje obowiązkowe wyposażenie na większości wyjazdów. Czemu? Bo mega łatwo spakować ją do bagażu podróżnego i zabiera miejsca tyle co nic, a już w trakcie samych wakacji jest turbo poręczna, sporo mieści (książkę, okulary słoneczne, wodę, ręcznik, kąpielówki, bagietki, słoiki z gołąbkami, cokolwiek) i nie ma bólu, gdy uwali się piachem albo zaleje lokalnym trunkiem, bo wystarczy ją przeprać pod kranem.

25. Wciągająca książka – wakacje to relaks i oderwanie się od rzeczywistości, dużo łatwiej zapomnieć o codzienności i przyziemnych problemach, zatapiając się w magnetyzującej opowieści.

Pod koniec zeszłego roku wydałem swoją debiutancką powieść – „Lunatycy” – bezkompromisowo i dosadnie opowiadającą o ciemnej stronie sukcesu. Główny bohater, wychowywany przez samotną matkę w szarym bloku na jednym z osiedli Polski B, żyje nadzieją, że jego wielki sen się spełni. Będzie nagrywał płyty i grał koncerty, a hip-hop będzie płacić mu rachunki. Odurza się tą myślą, tracąc kontakt z rzeczywistością, aż życzenie staje się faktem. A on przekonuje się na własnej skórze, co znaczy amerykańskie „be careful what you wish for”.

„Lunatycy” zostali uznani za najlepszą powieść polskiego blogera, a swój egzemplarz nabył już blisko tysiąc czytelników, opisując wrażenia z lektury takimi słowami:

  • Ta książka jest pełna emocji, niejednokrotnie wzrusza i pokazuje siłę relacji międzyludzkich. I co ciekawe nie dlatego, że ktoś stał się sławny- ludzie chcą pomagać sami z siebie. Lunatycy to wartościowa książka, pełna gorzkiego życia, błędów, ale także przyjaźni i miłości. – Kasia Pinkowicz
  • Książka Jana Favre jest niesamowicie obrazowa – dosłownie przeniosłam się myślami do małego mieszkania w bloku, gdzie wraz z matką mieszkał główny bohater. Język powieści jest giętki, plastyczny, miejscami bardzo zabawny mimo mrocznej tematyki – to główna zaleta książki, którą dzięki takiemu prowadzeniu czyta się niezwykle lekko. – Agata
  • Zacznijmy od tego, że książka jest na pewno niesamowicie czytalna – po trzech dniach od dostania jej w ręce przerzuciłem ostatnia kartkę. Myślę, że w głównej mierze jest to zasługa stylu pisania autora, przy czym podkreślmy, że to własnie intrygujący i żywy język jest tą cechą, którą brałem za pewnik, gdy dokonywałem zakupu – zupełnie się nie zawiodłem. – Grzesiek Skupiewski

Więcej na temat mojej książki znajdziesz na oficjalnej stronie – www.Lunatycy.com – ja jednak jestem pewny już w tym momencie, że uprzyjemni Ci podróż. Jeśli zamówisz ją w ciągu 24 godzin od kliknięcia w link, to po wpisaniu hasła „WAKACJE” – w miejscu na kod rabatowy – nie zapłacisz za wysyłkę. Taki mały prezent ode mnie na udany urlop.

To jak, zabierzesz „Lunatyków” ze sobą w podróż?

Jan Favre

O motylach w brzuchu, które z czasem ustępują miejsca ćmom

Skip to entry content

Hey – „Nie więcej…”

To nie są motyle, prędzej ćmy
serce – pompa do krwi
nie więcej, nie więcej, nie więcej!
zawrotów głowy brak…

Jesteś nastolatkiem

Masz 16 lat, znacie się ze szkoły. Gdy widzisz ją na przerwie odruchowo poprawiasz fryzurę, bluzę i niechlujnie opadające na adidasy nogawki, a w głowie przeprowadzasz setki analiz możliwych scenariuszy Waszej interakcji, żeby być gotowym na każdą ewentualność i mieć w zapasie idealny na tę okazję tekst. W momencie, w którym przechodzi obok Ciebie i mówi „heeej”, robiąc to tak słodko, jakby cała składała się z syropu cukrowego, jedyne co masz w głowie to budyń. Budyń, który można by polać tym syropem.

Jesteś nią zauroczony do cna.

Zbierasz się do tego całymi dniami, ale w końcu zagadujesz do niej coś więcej niż „mieliście już klasówkę z funkcji liniowej?”, „która godzina?” i „był dzisiaj przedmiot X? bo słyszałem, że nauczycielka jest chora, a nie mam żadnych znajomych w klasie i jesteś jedyną osobą w całej szkole, która może mi udzielić tej niezbędnej do życia informacji”. Pytasz ją o jakąś równie bzdurną kwestię, ale summa summarum, wychodzi na to, że się z nią umówiłeś! Na randkę! Sam nie wiesz jak do tego doszło, ale wolisz się nad tym za bardzo nie zastanawiać, żeby nie dojść do wniosku, że zrobiła to z litości, albo, co gorsza, w trakcie rozmowy doznałeś całkowitego zamroczenia z wyłączeniem świadomości i w rzeczywistości nie umówiliście się na żaden romantyczny spacer, tylko zgodziłeś się wyprowadzić jej psa.

Lepiej nie rozkminiać, będzie co ma być.

A jest zajebiście, bo przychodzi nie dość, że w umówione miejsce, to jeszcze o umówionej godzinie i to bez psa! Gdybyś umiał nazywać części damskiej garderoby, cieszyłbyś się, że przyszła w tej swojej plisowanej spódnicy, odsłaniającej najzgrabniejsze nogi na świecie, przebijające wszystko, co można znaleźć pod hasztagiem #legsporn na Instagramie. Ale nie umiesz, więc jarasz się, że jej ciepłe jak czerwcowe popołudnie spojrzenie pada akurat na Ciebie i towarzyszy mu ten szczery, niewinny, uśmiech, którego nie da się złapać w kadr i zatrzymać na kliszy.

Kiedy po 15-tym okrążeniu tego samego stawu w końcu siadacie na ławce i przy nieśmiałej próbie złapania jej za rękę, nie dość, że nie dostajesz w twarz, to nawet na milimetr nie odsuwa się od Ciebie, czujesz, że w Twoim brzuchu dokonuje się jakieś poruszenie. Coś jakby wszyscy w trakcie mszy w kościele wstali, żeby zmówić pacierz. Jednak gdy postanawiasz zostać zawodowym kamikaze i od złączenia Waszych dłoni przejść do złączenia Waszych ust, gdy widzisz jej wzrok mówiący „nie mam pojęcia co się teraz stanie i nie wiem, czy to dobry pomysł, ale cała drżę z podekscytowania dokąd nas to zaprowadzi”, po czym Wasze wargi się spotykają, a oddechy zlewają w jeden gorący podmuch namiętności, czujesz, że w Twoim brzuchu następuje właśnie pospolite ruszenie. Pęd zwierząt tuż przed śmiercią Mufasy w „Królu Lwie”.

To motyle. Motyle wprawiające w ruch dynamo zakończone żarówką z napisem „miłość”.

Jesteście za młodzi, żeby być razem w dosłownym tego słowa znaczeniu, więc chodzicie ze sobą. W metaforycznym tego słowa znaczeniu. Wtulacie się w siebie oglądając razem filmy, wtulacie się w siebie spacerując po parkach i wtulacie się w siebie, gdy odprowadzasz ją na przystanek, a gdy akurat nie macie okazji by wyglądać jak dwie ściskające się pandy, myślicie o tym. Myślicie o sobie nawzajem, myślicie o Was, myślicie o odmianie wszystkich czasowników przez pierwszą osobę liczby mnogiej.

Czujecie hipereuforię. Do momentu aż coś zaczyna pękać.

Któreś z Was zmienia szkołę, Ty się przeprowadzasz, ona wyjeżdża na całe wakacje na drugi koniec kraju, i gdy spotykacie się ponownie, to już nie jest to samo. W głowie nie ma już tej gonitwy myśli, w oczach tego rozbieganego spojrzenia, w sercu tego przyspieszonego tętna, a w brzuchu wirujących motyli. Wszystkie wyleciały. Nie ma już miłości, która go wypełniała. Jest tam teraz pusto i ciemno.

Przez jakiś czas jest Ci źle i chodzisz struty jakbyś pomylił kanię z muchomorem sromotnikowym, ale w końcu dochodzisz do siebie. I ruszasz dalej. Bo chcesz znów to poczuć. Znów wznieść się na endorfinowy haj zakładający filtr ze szczęściem na oczy, na który poprzednio wypchnęło Cię zakochanie. Więc wyruszasz na poszukiwanie. Poszukiwanie motyli, które znów wprawią w ruch dynamo z napisem „miłość”. Bo wiesz, że to tylko kwestia czasu, aż znów je złapiesz.

 

Nie jesteś już nastolatkiem

Masz 20 lat, znacie się przez wspólnych znajomych i czujesz od niej taki powiew chłodu, jakby była lodowcem, w który pierdonął Titanic. Nie pozostajesz jej dłużny, odwdzięczając się równie ciepłym nastawieniem, do momentu aż na którejś z domówek jeden ze znajomych, co to jest i Twój i jej, nie wpada na genialny pomysł, żeby zagrać w butelkę. Jedyną grę godną nienastolatków. Gdy główny prowodyr zamieszania po obróceniu szyjki ze Starogardzkiej w Twoją stronę każe Ci ją pocałować, zastanawiasz się, czy nie zasymulować terminalnej choroby jamy ustnej, ale w końcu przełamujesz się, zamykasz oczy i zaczynasz masować jej język swoim, czując jak z przeładowania ambiwalentnymi emocjami drży jej warga. Otwierasz oczy i widzisz, że ta odpychająca zimnem góra lodowa właśnie stopniała. Twoje poczucie równowagi rezonuje z jej spojrzeniem i już oboje wiecie, że nie potrzebujecie żadnych gier towarzyskich, żeby poczuć falę sprzeczności, która magnetyzuje Wasze ciała.

Spędzasz z nią resztę imprezy, resztę kolejnego dnia, i kolejnego, i kolejnego, i kolejnego, który wypełniają Wam równie namiętne rozmowy, co seks, a po tygodniu niedorzecznych wydarzeń żywcem wyrwanych z komedii Woody’ego Allena, chcesz spędzić z nią resztę życia. Znów czujesz motyle w brzuchu, przy czym te teraz w porównaniu do tych poprzednich, to jak 28-centymetrowe Ornithoptera alexandrae przy 10-milimetrowych Oraidium barberae. Kto by się spodziewał, że wspólne szczytowanie może tak potęgować odczucia, co?

W pewnym momencie, z tak prozaicznych powodów jak zmiana światopoglądowa związana z rozpoczynaniem życia na własny rachunek, komedia romantyczna zaczyna zamieniać się w komedio-dramat, aż w końcu traci swój pierwszy człon i rozstajecie się, a motyle dzięki którym stąpałeś 30 centymetrów ponad chodnikami, ulatują bezpowrotnie, jak genialne pomysły wpadające do głowy tuż przed zaśnięciem. Wiedząc, że coś tak absolutnie wyjątkowego skończyło się, czujesz się gorzej niż Johnny Depp patrząc na oddalającą się Winonę Ryder w końcowej scenie „Edwarda Nożycorękiego”. Ale nie zatracasz się w rozpaczy nad utraconym uczuciem, bo wiesz, że skoro drugi raz udało Ci się do niego dotrzeć – i w dodatku pojawiło się mocniejsze niż wcześniej – to nic nie stoi na przeszkodzie, żebyś zrobił to po raz trzeci.

Więc wyruszasz na poszukiwanie motyli. Bo wiesz, że to tylko kwestia czasu, aż znów je złapiesz.

 

Jesteś prawie dorosły

Masz 25 lat i poznajesz je głównie w pracy. Czasem w klubach, ale to naprawdę sporadycznie, bo odkąd większość czasu, w którym nie śpisz zajmuje Ci praca, odczuwasz niemal sprawiającą ból fizyczny niechęć do szlajania się po przepełnionych, dusznych tancbudach, w których kobiety wyglądają jakby przyszły wykonywać najstarszy zawód świata. Schemat, nie dość, że jest, to zazwyczaj ten sam. Po 15 minutach daje Ci swój numer, po 2 dniach umawiacie się na randkę, po 3 spotkaniach na mieście kolejne jest u któregoś z Was w domu i kończy się stosunkiem płciowym. Po miesiącu macie już rutynę, kto śpi u kogo w jakie dni tygodnia, a po kwartale z fasady fascynacji odpadają resztki zainteresowania, pod którymi jest obojętność, monotonia i znudzenie.

To co na początku znajomości wydawało Ci się trzepotem skrzydeł motyli, błyskawicznie okazuje się rumorem płatów nośnych ciem.

Z każdą kolejną próbą zakończoną niepowodzeniem, coraz bardziej tracisz nadzieję na złapanie tych kolorowych owadów odżywiających się nektarem kwiatowym. Spotkania ze znajomymi będącymi w parach tylko pogarszają sytuację. Masz wrażenie, że przespałeś swój moment, że wszystko co dobrego miało się wydarzyć w kwestii, tak odległej teraz i aż trudnej do przypomnienia sobie, miłości, już się wydarzyło. „Ale to już było i nie wróci więcej” jak śpiewała Maryla Rodowicz. „Znikło gdzieś za nami”. Szansa na złapanie motyli przepadła bezpowrotnie, a teraz jedyne co świat relacji damsko-męskich ma Ci do zaoferowania, to, symulujące uczucie z przeszłości, ćmy.

Wiesz, że to tylko marny substytut, że to półśrodek, którym nie zaspokoisz trawiącego Cię od wewnątrz głodu miłości. Ale masz już dość. Masz dość ciągłych rozczarowań i lądowania na dupie, gdy wzbijasz się na wyżyny, żeby złapać szczęście, a okazuje się, że to tylko jego podróbka, która wyglądała ładnie z ziemi. Zaczynasz racjonalizować sytuację. Zaczynasz się zastanawiać, czy nie lepiej zadowolić się czymkolwiek, biorąc to, co podsuwa Ci los, niż ciągle chodzić głodnym w poszukiwaniu kogoś, kto w pełni zaspokoi Twoje łaknienie. Nie mając zupełnie pewności, czy ta osoba w ogóle istnieje.

 

Ludzie A

Po kilku zakończonych niepowodzeniem próbach znalezienia miłości w dorosłym życiu, poddają się, po czym dochodzą do wniosku, że to co przeżywali wcześniej, było tylko nastoletnimi uniesieniami. W porywach zauroczeniem. Bo nie ma czegoś takiego jak miłość. To tylko fikcja literacka, stworzona na potrzeby popkultury, a ci, którzy twierdzą inaczej oszukują się.

Ludzie A, aby oszczędzić sobie dyskomfortu związanego z kolejnymi rozczarowaniami na polu relacji damsko-męskich i jednocześnie choć w minimalnym stopniu zaspokoić potrzebę miłości, wchodzą w związek bez ekstatycznych uczuć, racjonalizując sytuację i tłumacząc sobie, że tak musi być. Zadowalają się ćmami.

 

Ludzie Z

Wbrew wszystkiemu i wszystkim szukają motyli, aż ich nie znajdą.

 

Jesteś dorosły?

Masz 27 lat, po 3 latach bezskutecznego szukania motyli w końcu zakochujesz się jak dekadę wcześniej. Szybciej bije Ci serce, gdy myślisz o niej, źrenice mają wielkość monet, gdy patrzysz jej w oczy, a gdy jesteście razem czarno-białe miśki mogą się od Was uczyć, co to znaczy być słodziakiem. Gdy po roku ten stan nie mija i jesteś absolutnie pewien, że poruszenia w Twoim brzuchu nie dokonują ćmy, mówisz o tym blogującemu znajomemu i dajesz zielone światło, jak na reklamie Persila, na opowiedzenie o tym innym.

No to opowiadam.

autorem zdjęcia w nagłówku jest Adi Korndörfer