Close
Close
Jan Favre

Nie zarobiłem miliona przed trzydziestką. No, trudno

Skip to entry content

Wakacje po maturze: mogę wszystko

Jest środek lipca, siedzimy w trójkę na plaży w Niechorzu i z plastikowych kubków pijemy kakao Puchatek zalane Starogardzką i mlekiem. Kilka lat później będę niedowierzał, że byłem w stanie wziąć taki syf do ust, ale teraz połykamy jeden miks za drugim. Nektar bogów. Dochodzi 19:00, słońce już nie praży jak w środku dnia, ale dalej jest ciepło. Przyjemnie ciepło. Zresztą, nawet, gdyby nie było, to przecież cały czas mamy tę wódkę. Ostatnia rodzina z dziećmi schodzi zejściem do miasta, za chwilę na plaży będziemy już tylko my. My, mewy i szum fal.

Przyjechaliśmy tu sprzedawać gazety. Śpimy w budzie kempingowej wielkości bagażnika w Maluchu i codziennie o 10:00 ruszamy wzdłuż wybrzeża z plecakami wyładowanymi po brzegi “Gazetą Wyborczą”, “Wprostem” i “Super Expresem”. Zwanym pieszczotliwie “Superkiem” przez plażowiczów, którym najbardziej do szczęścia potrzeba piwa i czapki z papieru. Jest zajebiście. Słońce, morze, nocleg za friko i regularny dopływ hajsu ze sprzedanych gazet. Chcę, to pracuję ciężej, nie chcę, to w środku dnia wykładam się na piasku i czytam, co tam słychać w wielkim świecie. Albo kładę plecak przy brzegu i wskakuję do wody. Jest zajebiście.

Mamy 19 lat. Po całym dniu fizycznej pracy i połowie nocy picia, nie czujemy zmęczenia. Nie mamy pytań w głowach, ani presji na barkach. Mamy przed sobą kolejny dzień. I kolejny. I kolejny. I kolejny. I tak do nieskończoności. Mamy przed sobą cały świat.

WSZYSTKO jest dopiero przed nami. A my to WSZYSTKO możemy.

30. urodziny: już nic nie mogę

“Zarobię milion przed trzydziestką, albo spalę się i zdechnę na pensji w jakimś Tesco z całą resztą” rapował mój idol z czasów nastoletnich, a ja wziąłem sobie te słowa bardzo do serca. Razem z połową pokolenia.

Gwiazdy YouTube’a, piosenkarze, twórcy popularnych aplikacji, to wszystko młodzi ludzie. Młodzi, czyli dwudziestokilkuletni. Większość osób promowanych w mediach, nawet jeśli jest starsza, to i tak udaje, że ma mniej. O 10, 20, 30, a w przypadku Wojewódzkiego o 45 lat mniej. Naciągają sobie twarze, przeszczepiają skórę i wiążą się z partnerami w wieku swoich dzieci albo wnuków, żeby oszukać czas. Żeby być wiecznie młodymi. Żeby wciąż mieć całe życie przed sobą.

W aktualnej narracji społecznej, przyjęło się, że dopóki nie masz trójki z przodu, jesteś jeszcze młody. A co się z tym wiąże, możesz odkrywać, próbować, szukać swojej drogi, mierzyć się z niepowodzeniami i odnosić porażki. Na wszystkich polach: w pracy, w relacjach damsko-męskich, w pomysłach na życie. Wolno Ci się mylić i eksperymentować. Sprawdzać pomysły na zarabianie pieniędzy i dochodzić do wniosku, że to jednak nie to, wprowadzać śmiałe rozwiązania i rezygnować z nich, gdy nie działają. Wolno Ci, choć im wyższa cyfra po dwójce, tym coraz mniej.

Wraz z przekroczeniem restrykcyjnej granicy 30. roku życia, nie jesteś już młody. Jesteś dorosły, dojrzały, stary. I powinieneś być rozsądny, poważny i ułożony. I mieć kolejne kilkadziesiąt lat życia rozrysowane od linijki. Najlepiej w postaci jednej wielkiej prostej. Wykonywać ten sam zawód, mieszkać w tym samym miejscu, jeść chleb z tym samym serem na śniadanie i już do usranej śmierci chodzić w tym samym modelu spodni. Bo skończyłeś trzy dychy i Główne Biuro Planowania Życia nie ma dla Ciebie już więcej talonów na zmianę. Koniec. Pani Marysia z urzędu zepchnęła Cię na Obwodnicę Dorosłości i nawet nie próbuj rozglądać się za zjazdami do Miasta Alternatywnych Wyborów.

Nie zarobiłeś miliona przed trzydziestką, to już nie zarobisz nigdy. Twój czas minął, do widzenia. Bierz łopatę i idź kopać rów monotonii jak reszta ludzi w Twoim wieku. W tym momencie możesz zmienić całe NIC.

Gówno prawda! Póki żyję, piłka jest w grze

Jasne, im więcej zmarszczek pod oczami, tym trudniej zostać modelką Victoria’s Secret. Kariery sportowca też nie można zacząć w dowolnym momencie, tylko zdecydowanie wcześniej niż później. Podobnie jest z decydowaniem się na dzieci, tu również po przekroczeniu pewnego pułapu czas działa na naszą niekorzyść.

Michał Wawrzyniak, szerzej znany jako Kołcz Majk, prowadzi podcast “Zawsze i wszędzie możesz wszystko”. I kłamie. Jak nie wierzysz, to spróbuj pooddychać pod wodą. Albo przekonać babcię, że nie jesteś głodny. Mimo że dużo bliższa jest mi wiara w swoje możliwości i w bycie krawcem własnego szczęścia, niż bierność i przekonanie, że na nic nie mamy wpływu, a naszym życiem rządzi przypadek, to nie da się ukryć, że nie jesteśmy bogami. Nie jesteśmy omnipotentni. Mamy ograniczenia. Jeśli nie fizyczne, to intelektualne. To jednak nie znaczy, że mamy się poddawać, zanim w ogóle spróbujemy.

Jeśli nie wyjdziesz na boisko, wynik meczu jest z góry ustalony. Przegrałeś. Jeśli podejmiesz próbę, to choćbyś miał 1% szans, to zawsze istnieje prawdopodobieństwo, że wygrasz. I ta prawidłowość nie zmienia się wraz z wiekiem.

Twoje szanse na sukces w danej dziedzinie nie spadają do 0 wraz z przekroczeniem granicy wiekowej narzuconej przez społeczeństwo. Twoje szanse na sukces w danej dziedzinie spadają do 0 wraz z zaprzestaniem podejmowania prób.

Ray Kroc założył McDonald’sa mając 52 lata. Harland Sanders założył KFC mając 40 lat. Michał Szafrański zrezygnował z pracy na etacie i założył bloga przynoszącego mu milionowe zyski mając 39 lat, żonę i dwójkę dzieci. Bukowski też zdobył sławę i pieniądze mając już 4 dychy na karku. Po trzydziestce wciąż da się. Trzeba tylko działać. Bez działania faktycznie może być dość trudno.

Overnight success vs. mrówcza praca

“Overnight success” to amerykański termin, oznaczający błyskawiczny sukces jakiegoś przedsięwzięcia lub sytuację, kiedy ktoś bardzo szybko stał się popularny. W rzeczywistości overnight success nie istnieje. To, że my jako odbiorcy tak go postrzegamy, wynika wyłącznie z tego, że widzimy efekt, ale nie widzimy stojącej za nim pracy.

Facebook kupił Instagrama za miliard dolarów. MILIARD. Za jedynkę i dziewięć zer. Kosmiczną kwotę. Ludzie nie widzieli wszystkich przeszkód, które musieli pokonać twórcy: od kodowania po godzinach w garażu, przez rozwiązywanie dziesiątek problemów technicznych i prawnych, po czekanie, aż telefony z aparatem z obu stron będą na tyle popularne, by przeciętni użytkownicy mieli w ogóle po co instalować aplikację. Większość osób widziało tylko koniec tej drogi, czyli kasę.

Podobnie jest sukcesami muzycznymi, czy filmowymi. Media nie rozpisują się o tysiącach godzin spędzonych na próbach, szlifowaniu materiału po nocach i odmawianiu sobie wyjść z kolegami na piwo 4 razy w tygodniu. Piszą o tym, że ktoś dostał diamentową płytę albo Oscara. Ot, tak. A to nigdy nie jest ot, tak. To zawsze jest mrówcza praca bez gwarancji sukcesu. I to niezależnie ile masz lat.

Sześć zer, chciałbym kiedyś zrobić sześć zer

Nuci Taco Hemingway na drugiej legalnej płycie. A za nim pół pokolenia. Żyjemy w dobie kultu pieniądza, który chcemy mieć, głównie dlatego, że inni go mają.

Każdy wie, że chciałby zarobić milion, ale mało kto wie po co. Po cholerę mu on tak naprawdę? Na podróż dookoła świata? Na własne mieszkanie? Na otworzenie swojej knajpy? Czy na kupienie sobie 1579 par butów, które za kilka sezonów i tak już będą niemodne? Nawet jeśli to ostatnie, to i tak spoko, że cel istnieje i jest konkretny, ale mam wrażenie, że jako społeczeństwo chcemy pieniędzy dla samego ich posiadania. Nie po to, by coś zrobić, by rozkręcić swój biznes, czy sfinansować wielkie marzenie. Dlatego, że taki jest trend. Inni chcą je mieć, więc ja też powinienem.

Nie zarobiłem miliona przed trzydziestką i nie wiem, czy zarobię go po. Nie wiem, czy w ogóle jest mi potrzebny. Wiem za to doskonale co chcę robić, i mimo że jako autor powieści zaczynam w zasadzie od zera, to jakie to tak naprawdę ma znaczenie? Przecież jeszcze nie umieram.

(niżej jest kolejny tekst)
Jan Favre

17 rzeczy, które warto zrobić w wakacje, żeby były zajebiste!

Skip to entry content

Wakacje mają to do siebie, że gdy w końcu przyjdą, to najczęściej przelatują jak F16 i zanim człowiek się obróci, żeby na nie popatrzeć, to już ich nie ma. Przynajmniej tak to wygląda, kiedy już nie możesz spędzać całego lipca i sierpnia na włóczeniu się z kumplami po mieście, bo chodzisz do pracy.  Zresztą, w czasach szkolnych też bywało, że nie zdążyłem dobrze rozpakować tornistra po zakończeniu roku, a już trzeba było szukać cyrkla i ekierki, bo wrzesień przyszedł.

Nic tak nie boli jak niewykorzystana okazja, zmarnowany czas i pryszcz na tyłku. Dziś postaram się pomóc w dwóch z tych trzech przypadków i podsunąć kilka pomysłów, dzięki którym, gdy za 1,5 miesiąca do Polski znów przyjdzie zima, będziesz czuł się trochę mniej źle. Bo nie dojdzie do Ciebie, że jedyne letnie atrakcje, z których skorzystałeś, to smród potu w komunikacji miejskiej i zapalenie gardła od klimatyzacji w biurze.

Przed Tobą 16 rzeczy, które warto zrobić w wakacje, żeby były zajebiste!

1. Pojedź na festiwal muzyczny! Sam zrobiłem to pierwszy raz dopiero w 2013 roku i gorzko żałuję, że nie wcześniej. Wyjazd na festiwal, zwłaszcza w większej ekipie, to trochę takie kolonie dla dorosłych, tylko bez ciszy nocnej i przechodzenia po balkonach do pokoju dziewczyn. Kiedy wracasz po takim weekendzie, też chcesz się wpisać wszystkim poznanym ludziom do złotych myśli i spotkać z nimi za rok.

2. Ugotuj sobie garnek bobu! I go zjedz!

3. Pójdź na seans w kinie plenerowym! Dla mnie to esencja lata w mieście, leżaki na trawie albo na piasku, otwarta przestrzeń, świeże powietrze, piwo bezalkoholowe w jednej dłoni i papieros beznikotynowy w drugiej, i dobry film. I możliwość kontynuowania wieczoru w plenerze od razu po seansie.

4. Spędź popołudnie na kocu w parku! Kocowanie daje szczęście niezależnie, czy chcesz zrobić piknik, poczytać w spokoju książkę, czy pograć ze znajomymi w planszówki. To takie wyjście na plażę, tylko bez piasku w majtkach po powrocie.

5. Zmień się! Wakacje od zawsze kojarzyły mi się z jakąś ingerencją w swój wizerunek. Albo wracałem z nad morza z tribalem na ramieniu, albo zieloną farbą na włosach, albo łysy. Wszystkie te zmiany były oczywiście w pełni odwracalne, nie mniej to było naprawdę ciekawe, zobaczyć się w nowym świetle.

6. Zobacz wschód słońca! Bez znaczenia, czy specjalnie wstaniesz na niego w środku nocy, czy po prostu nie pójdziesz spać. Dobry punkt widokowy i czujesz, że cały świat jest Twój!

7. Zakochaj się! Ja wiem, że łatwo powiedzieć, ale trudniej przekonać samego siebie, że po 30-tce to jeszcze w ogóle możliwe. Ale kiedy, jak nie teraz, gdy temperatura przypomina, że potrafiłeś być otwarty i beztroski, a portfel klepie po ramieniu i daje znać, że możesz sobie pozwolić na nieco więcej, niż spacer po parku?

8. Idź popływać! Wakacje bez pływania w zalewnie, jeziorze, czy choćby otwartym basenie, to nie wakacje. Pakuj slipy i dawaj nad wodę! Pływanie nago w blasku księżyca liczy się dwukrotnie.

9. Wyjdź na miasto i wróć nad ranem! W kraju, w którym zima trwa od 6 do 9 miesięcy, wypada celebrować każdy moment, kiedy da się wyjść z domu bez kalesonów. A nieskorzystanie z okazji, gdy o 5 rano jest wyższa temperatura niż o 2 popołudniu przez większość roku, to grzech. Ludzie nie dlatego przestają się bawić, że się starzeją, ale starzeją się dlatego, że przestają się bawić.

10. Jedz owoce! Truskawki ze śmietaną, czereśnie garściami, maliny z lodami, jeżyny z cukrem, jagody prosto z krzaka i arbuz. Dużo arbuza.

11. Zrób ognisko! Jeśli nie w głębokim lesie, to chociaż pod miastem. Nic tak nie uspokaja jak trzask palącego się drewna i ogień rozświetlający ciemność. Dorzuć do tego harcerskie piosenki, coś dobrego na patyku i gwiazdy na niebie, i masz przepis na tabletkę szczęścia.

12. Wyjedź na weekend bez telefonu! I to wcale nie musi być daleko. Na dobrą sprawę wystarczyłby wypad do sąsiedniej dzielnicy. Świat ma do zaoferowania naprawdę sporo, zwłaszcza, gdy rośliny nie są przysypane śniegiem, a kobiety kożuchami. Czasem tylko trudno to zauważyć. Bo perspektywę przesłania Ci wibrujący co 15 sekund prostokąt.

14. Idź się poopalać! Ja wiem, że szkodliwe promienie UV i w ogóle skóra się szybciej starzej. Wiem. Serio. Ale wiem też, że gdy rozbierasz się do kąpieli i ściągając bokserki widzisz gwałtowną zmianę kolorów, to człowiek uśmiecha się sam do siebie.

15. Zmęcz się! Aktywnością na świeżym powietrzu. Kajaki, piłka plażowa, zośka, rower i rolki, tylko czekają, żeby dać Ci endorfinowego kopa, po którym poczujesz się jak młody bóg. Niezależnie od wieku.

16. Prześpij się pod namiotem! Metraż o powierzchni dwóch osób leżących bokiem? Ściany przepuszczające każdy, nawet najcichszy hałas? Naturalny budzik w postaci promieni słonecznych robiących z Twojej sypialni saunę? Tak, to właśnie zew młodości.

17. Przeczytaj książkę, którą ciągle odkładałeś na później! Później jest właśnie teraz, a jeszcze później może być koniec świata. Lepiej nie ryzykować.

Jan Favre

Kiedy jesteś tak roszczeniowy, że przekraczasz próg żenady

Skip to entry content

W Stanach Zjednoczonych na lekcjach języka ojczystego trudne słowa tłumaczy się dzieciakom na przykładach z życia wziętych. A potem każe się im zbudować zdanie z tym słowem, żeby sprawdzić, czy faktycznie rozumieją jego znaczenie. Gdyby do mnie kiedyś przyszło moje dziecko i spytało co znaczy słowo „roszczeniowy”, pokazałbym mu artykuł Jakuba Pietrzaka opublikowany na łamach Krytyki Politycznej. I kazał ułożyć zdanie ze słowem „nierób”, żeby wiedział, że te określenia zazwyczaj idą ze sobą w parze.

Jeśli wydaje Ci się, że madki próbujące wyłudzić coś za darmo na horom curkę są żenujące, to trzymaj się mocno krzesła. Może się okazać, że ktoś Ci je wyciągnie spod tyłka, bo jego zdaniem mu się należy.

Ej! Też tak macie: Facebook przypomina wam codziennie, że możecie zrobić zbiórkę pieniędzy z okazji zbliżających się urodzin, a wam nagle po opłaceniu karty miejskiej i rekrutacji na studia zostaje na koncie 98 złotych do końca miesiąca i najchętniej zrobilibyście taką zbiórkę na siebie?

W ten sposób swój tekst pod tytułem “Kapitalizm jest obrzydliwy i doprowadza mnie do płaczu” zaczyna student filozofii, ilustrując go zdjęciem, na którym śpi w otoczeniu pustych puszek po Mountain Dew i Tigerze. I jedyne co mogę odpowiedzieć na postawione przez niego pytanie to: nie.

Po pierwsze, odkąd wyprowadziłem się z domu rodzinnego w wieku 20 lat, nigdy nie doprowadziłem do sytuacji, że po opłaceniu rachunków do końca miesiąca zostało mi 100 złotych. Chyba, że końcem miesiąca nazywamy okolice 25-26, to jasne, że tak, przy czym nie widzę w tym żadnej tragedii. Po drugie, musiałoby mi urwać nogę i obie ręce, żebym wpadł na pomysł, że inni ludzie będą się składać na moje życie. Mówisz, że to zdanie ze zbiórką charytatywną to był żart? Też chciałbym w to wierzyć.

Ostatni rok udało mi się przeżyć dzięki rodzicom. Miałem niespotykanie, jak na warszawskie warunki, tani pokój i robiłem sporo rzeczy, z których mogli być dumni. Do tego ciągle protestowałem, zamiast wziąć się do normalnej roboty, bo i powodów do sprzeciwu była masa.

Zapamiętaj to o rodzicach i to o protestach – przyda się na później.

Żyłem dość skromnie, więc koszty utrzymania nie były wysokie. Ubierałem się w lumpach, nauczyłem się robić obiady za 3 złote, robiłem na ten temat relacje na Instagramie (@realjakubpietrzak, polecam), a raz nawet napisałem o tym tekst, który całkiem ładnie się rozszedł. Takie oswajanie, a momentami wręcz gloryfikowanie biedy pozwala rozładowywać narastające frustracje.

Tu może na moment się zatrzymajmy i podsumujmy fakty.

Fakt numer 1: kolega Jakub wynajmuje jednoosobowy pokój w centrum Warszawy.

Fakt numer 2: kolega Jakub ma telefon wyposażony w możliwość robienia zdjęć i kręcenia filmów.

Fakt numer 3: kolega Jakub ma laptopa i konto na Netflixie, którymi chwali się na swoim Instagramie, jak i resztą swojego hipstersko-lewackiego życia.

Fakt numer 4: kolega Jakub stwierdza, że żyje w biedzie.

Aha.

Od czasu do czasu dorabiałem jeszcze dorywczo, np. pomagałem ojcu przy firmie, kiedy wracałem do rodzinnego Olsztyna i nie narzekałem szczególnie na to, że nie mogę jechać na narty do Sölden.

Powiedzcie, że to zdanie to tylko prowokacja. Że robienie z siebie bohatera, bo pomogło się utrzymującym nas rodzicom, to trollowanie. Że oczekiwanie uznania, bo nie pojechało się do Austrii na narty, to tylko nieoczywista beka. Nie? Jednak to tak na serio?

Zacząłem więc szukać pracy. (…) Nie było tam pracy dla ludzi z moją wrażliwością, a nawet jeżeli była, to skutecznie odciągały od niej uwagę eleganckie logotypy banków.

To przecież brzmi jak bezpośrednia parafraza Ferdka ze „Świata według Kiepskich” i jego niezatapialnego „w tym kraju nie ma pracy dla ludzi z moim wykształceniem”. Nie znam autora tego artykułu i nigdy nie byłem w jego jednoosobowym pokoju, w którym klepie biedę oglądając „Stranger Things” na laptopie Della, ale nie zdziwiłbym się, gdyby nad ustawionymi w rządku plastikowymi butelkami z Muszynianką, miał plakat z Andrzejem Grabowskim w roli Ferdynanda i modlił się do niego przed spaniem.

Toczy się właśnie dyskusja o poprawie jakości szkolnictwa wyższego, więc postawię w niej radykalny dla niektórych postulat: płaćmy studentom za to, że pobierają naukę! Jeżeli chcemy społeczeństwa wykształconego i zaangażowanych obywateli, to nie możemy poddawać ludzi ciągłemu przymusowi ekonomicznemu.

Wdech, wydech, wdech, wydech, wdech, wydech, jeszcze raz: kolega Jakub studiuje za darmo, kolega Jakub mieszka, żyje, pali Marlboro, pije importowane piwa i robi sobie pizzę z szynką szwarcwaldzką za pieniądze rodziców, kolega Jakub w wolnych chwilach hurtowo chodzi na wszelkie protesty przetaczające się przez Warszawę, i kolega Jakub chce, żeby społeczeństwo mu za to płaciło. Wdech, wydech, wdech, wydech, wdech, wydech, a mówili, że „Piotruś Pan” to tylko fikcja literacka.

To byłoby śmieszne, gdyby nie było smutne. Studentom w Polsce płaci się za pobiernie nauki. Taki grant nazywa się stypendium naukowym. I – cóż, będę brutalny – jeśli go nie dostajesz, to może NIE NALEŻY CI SIĘ, BO SĄ LEPSI OD CIEBIE?

Nie chcę wykonywać bezsensownej, wyczerpującej, do tego nisko płatnej pracy – i nie mam zamiaru się tego wstydzić. Chcę robić w życiu to, co sprawia mi przyjemność i chciałbym, żeby każdy miał możliwość takiego wyboru. Nie uważam, żeby przemysłowe smażenie naleśników było pożyteczniejsze od protestowania przeciwko zmianom w ordynacji wyborczej.

Żyjemy w wolnym kraju i każdy ma możliwość robienia tego, co sprawia mu przyjemność, zwyczajnie jedni muszą włożyć więcej trudu niż inni, żeby tak było, ale podsumujmy:
– nie chce mu się zarabiać na swoje utrzymanie
– nie chce mu się uczyć, żeby dostać stypendium naukowe
– nie chce mu się starać
– chce mieć gładko, z górki i przyjść na gotowe
– chce spędzać dnie na chodzeniu na manifestacje
– ludzie pracujący fizycznie to podludzie, a on jestem nadczłowiekiem

Tak, to zdecydowanie ktoś na kogo chciałbym płacić wyższe podatki za to, że figuruje na liście studentów.

Zacznijmy płacić studentom, zróbmy wreszcie krok w stronę dochodu podstawowego i pozwólmy ludziom marzyć! Bo niby dlaczego nie?

Po pierwsze, dlatego, że nas na to nie stać. Jeśli PiS mógłby kupić sobie jakąś grupę społeczną, ustanawiając subsydia, które mogłaby pobierać wyłącznie za to, że w ogóle jest, to już dawno by to zrobił. Ale nie mamy na terenie Polski złoża ropy, ani sieci państwowych kopalni bitcoinów, żebyśmy mogli sobie na to pozwolić.

Po drugie, dlatego, że to demoralizujące. W innych krajach studia są płatne, u nas są darmowe. Pomijając, że ludzie nie szanują rzeczy, które mają za darmo, to płacenie studentom, niezależnie od wyników, za to, że korzystają z bezpłatnej edukacji, jest mało motywujące do starań. Konkretnie to demotywujące, jak dawanie dzieciom dyplomów za samo uczestnictwo w zawodach, bez względu, czy zajmą miejsce na podium, czy nawet ich nie ukończą. Skoro obijam się i dostaję tę samą nagrodę, co osoby pracujące w pocie czoła, to po co mam się starać?

Po trzecie, nie mam pojęcia jak nie bycie nierobem wiąże się z odbieraniem ludziom marzeń. Pardon my french, ale z moich obserwacji wynika, że ludzie, którzy zapierdalają w pocie czoła, mają tych marzeń najwięcej. Bo wiedzą, gdzie byli rok temu, gdzie są obecnie i gdzie chcą być za rok, dwa, pięć. A pasożytujące darmozjady, mają ich najmniej, bo do tego stopnia nic im się nie chce, że po marzenia też szkoda wyciągać delikatne rączki, bo jeszcze się zmęczą.

Ale co ja tam wiem. Jestem tylko zimnym kapitalistą, co miesiąc płacącym podatek dochodowy i VAT na darmowe studia autora tekstu.