O koronawirusie dowiedziałem się w styczniu, miesiąc przed wylotem do Indonezji. Na tę podróż cieszyłem się od momentu kiedy obliczyłem, że jest mnie na nią stać, czyli jakieś dobre pół roku. Dlatego, gdy znajoma – między jednym łykiem herbaty, a drugim – mimochodem poinformowała mnie, że w Chinach wybuchło ognisko nowej choroby, zignorowałem to. Tak jak ignoruje się zalecenie bezpiecznego usunięcia pendrive’a z portu USB.
– Nie boisz się? – zapytała, sama nie do końca wiedząc co ma o tym myśleć.
– Nie no, co ty – zgniotłem ziarno niepokoju jednym pewnym ruchem – Tam w Chinach ciągle coś się dzieje, to po pierwsze, Indonezja jest daleko, to po drugie, a po trzecie, lecę dopiero za miesiąc. Już dawno będzie po temacie – rozwiałem resztki jej wątpliwości. W końcu wiem o czym mówię. Jestem ekspertem epidemiologii.
Po czym dwa miesiące później biegłem do Lidla z duszą na ramieniu, by kupić tyle makaronu i płynu do dezynfekcji ile byłem w stanie unieść. Jak każdy.
Jesteśmy zwierzętami z kartą Visa
Gdy ktoś podawał mi rewelacje od szwagra w ministerstwie, że na obrzeżach miast będą blokady drogowe, a wyjechać będzie można tylko na specjalną przepustkę, nie wierzyłem. Gdy dochodziły do mnie informacje, że cała Polska zostanie odcięta na jakiś czas od reszty świata, podchodziłem do tego z dystansem. A kiedy z trzech niezależnych źródeł usłyszałem, że od jutra kraj zostanie objęty kwarantanną, w połowie dnia wziąłem urlop na żądanie, żeby zrobić zakupy na najbliższy miesiąc.
Kilka dni wcześniej śmiałem się z tego owczego pędu. Kilka dni później kupiłem tyle papieru toaletowego, jakbym przygotowywał się do maratonu jedzenia ogórków popijanych mlekiem. Ja. Wykształcony, samodzielnie myślący, z podróżami poza kontynent na koncie. Zrealizowałem klasyczne zachowanie stadne. I strzelam, że Ty też to zrobiłaś. I Twój partner, Twoi znajomi i część Twojej rodziny też.
Okazuje się, że jak mądrzy i inteligentni byśmy nie byli, w sytuacji zagrożenia wciąż podążamy za stadem.
Jeśli kupujemy tylko to, co jest nam najbardziej potrzebne, gospodarka się załamuje
W marcu i kwietniu dostaliśmy wersję demo świata z wyłączonym trybem hiperkonsumpcjonizmu.
„Nie zatruwaj planety odpadami, nie kupuj zbędnych przedmiotów”, „redukuj ślad węglowy, nie podróżuj samolotem”, „mniej znaczy więcej”, „wybierz rower zamiast taksówki”, „ogranicz usługi, strzyż się i gotuj w domu”. Aż do 2020 te hasła były tylko pobożny życzeniem ekologów. Czysta utopia. Jaki efekt dało wprowadzenie tych rad w życie?
W Azji spadł poziom zanieczyszczenia powietrza, w okolicach Sardynii pojawiły się delfiny (które przez część portali informacyjnych zostały teleportowane do Wenecji), a w krakowskim Parku Jordana dziki. Planeta odetchnęła z ulgą. Ludzie natomiast zaczęli topić się w niezapłaconych rachunkach.
Okazuje się, że jeśli kupujemy naprawdę niezbędne do życia produkty typu: chleb, ser, pomidor, waniliowa Cola i eyeliner, to całe piętro w Twoim bloku traci pracę i nie ma za co żyć. Czy planeta jest ważniejsza od gospodarki i dobrobytu? Czy może my jesteśmy ważniejsi od planety? Czy ktoś spojrzy w oczy osobie, która właśnie straciła pracę i powie, że nie?
Nie ma takiego spotkania, które nie mogłoby być mailem
Chciałem napisać, że tylko związku małżeńskiego nie można zawrzeć nie stając twarzą w twarz, ale okazuje się, że nawet ślub można wziąć korespondencyjnie – za pomocą pełnomocnika. W chwili, kiedy okazało się, że nie trzeba być fizycznie w tym samym pomieszczeniu, aby załatwić kwestię wymagają 3 minut uwagi, podejrzewam ze świat wielu osób pracujących w sektorze publicznym legł w gruzach.
Pracowanie z domu, to tak naprawdę życie w pracy
Zachłysnęliśmy się pracą w dresach, bez makijażu, w pozycji horyzontalnej, aż zaczęło nam się tym odbijać. Dotarło do nas, że wpuściliśmy do domu szatana w przebraniu harcerki z korzennymi ciasteczkami i zamiast utopić go w święconej wodzie, zachęciliśmy, żeby się rozgościł. A teraz nie ma już za bardzo jak go wyprosić, bo przyniósł swoją szczoteczkę do zębów i kapcie.
Praca z domu jest spoko raz w tygodniu jak masz kaca albo czekasz na paczkę z Zalando. Jak trwa to piąty miesiąc ciągiem, to docierają do Ciebie trzy rzeczy.
Pierwsza: Twój dom stał się oddziałem Twojej firmy. Twój salon to open space, Twoja sypialnia to sala konferencyjna, Twoja kuchnia to kantyna pracownicza.
Druga: zaoszczędziłaś czas na dojazdy, ale straciłaś kontakt ze światem. Spędzasz życie zamknięta w sześcianie, a wydarzenia dzieją się gdzieś poza nim.
Trzecia: wokalista Lady Pank ewidentnie nigdy nie spędził kwarantanny ze swoją dziewczyną. Inaczej nigdy nie przeszłoby mu przez usta „być tam, zawsze tam gdzie ty”. Tak, pandemia nauczyła nas, że wyjście ze śmieciami to cudowna okazja do pobycia samemu przez półtorej minuty.
Umierający ludzie chwytają nas za serce tak długo, aż nie zaczną nas nudzić
„Śmierć jednej osoby to tragedia, śmierć stu tysięcy to statystyka” napisał Erich Maria Remarque w 1954. W 2020 wzięliśmy sobie jego słowa do serca jak zastawkę.
Gdy zakażonych koronawirusem w Polsce liczyliśmy w dziesiątkach, nie wychodziliśmy z domu bez kombinezonu NASA. Gdy dzienne przyrosty zachorowań idą w setki bijąc rekordy, chuchamy sobie na karki ściśnięci w kolejce do Morskiego Oka.
Czy chcemy umrzeć? Głupie pytanie.
Czy jesteśmy zmęczeni pandemią? Nawet nie wiesz jak bardzo.
Czy bezpieczeństwo nasze i naszych bliskich jest dla nas ważne? No, raczej!
Czy w zeszły piątek kilkaset osób przeciskało się między sobą, żeby wejść na imprezę techno do klubu na Dolnych Młynów? Yyy…
Wszystko może się znudzić. Nawet globalna epidemia.
Nigdy nie będziemy przygotowani na wszystko
Bill Gates podobno przewidywał, że coś takiego jak Covid-19 może się wydarzyć. Część naukowców również. Dlaczego ich nie posłuchaliśmy? Dlaczego korporacje, głowy państw i nasz domowy budżet nie był przygotowany na pandemię? Z tego samego powodu, przez który jadąc na wakacje nie zabieramy ze sobą całego domu. Tylko pół.
O ile wszystko da się przewidzieć, o tyle nie da się na wszystko przygotować. Bo oprócz bycia w ciągłej gotowości na najgorsze, trzeba jeszcze żyć. A przynajmniej warto.
Tak, mądrzy ludzie dawali sygnały, że coś takiego może się wydarzyć. Ale nie powiedzieli kiedy, ani czy przed, czy po innych 758 kataklizmach, które według ich prognoz są prawdopodobne. Kiedy słyszysz, że dziś będzie padać, bierzesz parasol. Kiedy docierają do Ciebie informacje, że w ciągu najbliższych 20 lat wydarzy się X rzeczy, które bezpowrotnie zmienią ludzkość, wciąż bierzesz tylko parasol.
Po prostu nie da się być przygotowanym na wszystko.
Świat kręci się dalej
I będzie się kręcił wciąż, niezależnie czy przyjdzie druga, trzecia i czwarta fala. Nie piszę tego, bo uważam, że nie powinniśmy się przejmować. Piszę to, bo uważam, że powinniśmy się przystosować.
Do nowych procedur bezpieczeństwa, do nowej sytuacji na rynku pracy, do nowej rzeczywistości.