Jadę TLKą z Warszawy do Krakowa. Wagon bezprzedziałowy nabity do pełna, a pomiędzy siedzeniami i na korytarzu też ludziów jak mrówków, bo poza biletami z miejscówkami PKP sprzedaje też te bez, więc jest tłoczno jak na promocji Lidlu. Już samo nagromadzenie takiej liczby chodzących bateryjek, to znaczy żywych organizmów, sprawia, że w wagonie jest niechłodno, a tu jeszcze motorniczy włączył grzanie jakby miał trasę transsyberyjską. No cieplutko. Tak cieplutko, że dobrze nie zdążyłem jeszcze usiąść, a tu już wokół pachy Morze Śródziemne, mimo, że i kurteczkę i swetereczkę zdjąłem z siebie. Reszta pasażerów również odnotowała ten stan, to znaczy ciepełko, a nie moją mokrą pachę, i zaczęła poetycko werbalizować swoje nastawienie do zaistniałej sytuacji:

– Szkurwa, jak goronco.

– Rozpłynę się, zaraz się rozpłynę, no normalnie zaraz się rozpłynę tutaj!

– Ochujeć od tego skwaru można.

– Mirek, daj no mie co do wachlowania, bo nie wytrzymie.

– Tym pociongistom chyba na musk jebło, ugotować człowieka chcom!

Moi towarzysze podróży po publicznej manifestacji niezadowolenia z temperatury panującej w wagonie błyskawicznie wrócili do swoich zajęć, czyli nicnierobienia przerywanego gapieniem się w szybę, i trwania w „skwarze od którego ochujeć można”. Nie wiem dokładnie na czym polega owe „ochujenie”, ale na wszelkie wypadek wolałem nie doświadczać na sobie tego stanu, więc pomyślałem, że coś z tym zrobię. Konkretnie, z owym skwarem. Na przykład podejdę do kogoś z obsługi pociągu i spytam, czy mógłby obniżyć temperaturę. Szybko rozważyłem za i przeciw…

za: nie przyjadę na miejsce cały przepocony i nieświeży, nie rozreguluję organizmu męcząc go zbyt wysoką temperaturą, nie będę się irytował przez całą podróż, nie ochujeję

przeciw: a nuż okaże się, że wypowiedzenie frazy „przepraszam, czy można by obniżyć temperaturę?” zagina kontinuum czasoprzestrzeni otwierając portal między naszym światem, a układem planetarnym reptilian ludojadów?

…i stwierdziłem, że mimo wszystko podejmę to wyśrubowane do granic ryzyko.

Poszedłem na żywioł:

– Przepraszam, czy można by przykręcić ogrzewanie? Bo strasznie gorąco.

– Nie ma problemu, zaraz zmniejszę temperaturę.

– Dziękuję bardzo.

– Proszę bardzo.

I nie uwierzycie, co się stało… po kwadransie upał zelżał, a w wagonie zrobiło się normalnie i dalsza część podróży upłynęła bez odwadniania się przez wzmożoną potliwość. Wystarczyło po prostu podejść do pana w kamizelce z napisem PKP i zasygnalizować problem. Nie trzeba było przykładać mu glocka do skroni, ani przedwojennej finki do szyi, ani sekatora ogrodowego do palca wskazującego.

Wystarczyło po prostu podejść i poprosić. Tyle.

Nie spodziewałbym się, ale ta sytuacja dała mi naprawdę sporo do myślenia. W przedziale, łącznie z miejscami stojącymi, było ze 100 osób. Gorąc był uciążliwy, i to bardzo, bez wyjątku dla wszystkich. Niezadowolenie z tego stanu rzeczy dosadnie wyraziło kilkanaście osób. Działania, żeby coś zrobić z tą powodującą mocny dyskomfort sytuacją nie podjął nikt. N-I-K-T. Zero osób. Z-E-R-O. A rozwiązanie było naprawdę banalne i nie wymagało na dobrą sprawę żadnego wysiłku. Sprowadzało się tylko i wyłącznie do zakomunikowania swojego niezadowolenia właściwej osobie.

Za sprawą tego absurdu, zacząłem się zastanawiać ile razy ja sam, zamiast po prostu rozwiązać banalny problem, skupiałem się na narzekaniu, nie podejmując żadnego działania.

To zabrzmi jakbym dowiedział się, że nie muszę za każdym razem krzesać krzemienia o krzemień, żeby uzyskać ogień, tylko pójść do kiosku po zapałki, ale to zdarzenie otworzyło mi oczy na to, ile nieprzyjemnych sytuacji mógłbym rozwiązać, podejmując minimalny wysiłek i próbując cokolwiek z nimi robić, zamiast angażować tę samą energię we wkurwianie się.

Jadę autobusem i przeszkadza mi nastoletni didżej bez słuchawek molestujący cały pojazd Gangiem Albanii? Może wystarczy poprosić go, żeby przestał to robić, zamiast wkurzać się, że „ta dzisiejsza młodzież”? Za każdym razem muszę gasić światło za współlokatorem, gdy wychodzi z łazienki? Zamiast kurwowania pod nosem może wystarczy powiedzieć mu, że w ogóle to robi, bo być może nie jest tego świadomy? Firmowa sprzątaczka notorycznie przestawia mi rzeczy na biurku? A co gdyby okazało się, że zakomunikowanie by tego nie robiła, wystarczy by tego nie robiła? Brat narzeczonej mówi do mnie „Jasiula” doprowadzając mnie tym szału? Może niepotrzebnie wizualizuję jak wkładam mu język do niszczarki na dokumenty i dociskam, aż nie zetrze mu też nosa? Może jedyne co trzeba zrobić, to powiedzieć, że mi to przeszkadza.

W wielu aspektach życia jesteśmy tak zafiksowani na dany problem, że z góry uznajemy, że nie da się z nim nic zrobić. Domyślnie przyjmujemy, że to sytuacja skazana na porażkę. I narzekamy, nie działamy. A założę się, że w połowie przypadków wystarczy po prostu powiedzieć o problemie osobie, która go powoduje, by z miejsca został rozwiązany.

autorem zdjęcia w nagłówku jest Kyknoord

(niżej jest kolejny tekst)

wpis jest wynikiem współpracy reklamowej

Transseksualizm jest pojęciem prawie tak zdemonizowanym w naszym kraju jak „gender” i równie niezrozumianym, przez co często te określenia używane są zamiennie. Co oczywiście jest błędem, bo mimo, że oba związane są z płcią, to oznaczają co innego. „Gender” to tak zwana płeć kulturowa, czy też płeć psychiczna, czyli zestaw cech, zachowań i ról jakie w danym społeczeństwie przypisane są kobiecie bądź mężczyźnie.

Czym jest natomiast transseksualizm? Zgodnie z Wikipedią, to…

jedno z zaburzeń tożsamości płciowej, w którym identyfikacja płciowa nie zgadza się z płcią morfologiczną. Przyczyny tego zjawiska pozostają nieznane, rozpatruje się rolę czynników genetycznych, endokrynologicznych, neurorozwojowych i środowiskowych

Tłumacząc to łopatologicznie, to sytuacja kiedy płeć naszego ciała nie zgadza się z płcią, którą mamy w głowie – poczucie bycia kobietą w ciele mężczyzny lub poczucie bycia mężczyzną w ciele kobiety. Brzmi dziwnie/niezrozumiale/abstrakcyjnie/strasznie? Pewnie dlatego wiele osób dystansuje się od tego tematu i ze strachu woli się w niego nie zagłębiać, wrzucając go w szczelnie zamkniętą szufladę z etykietą „moce nieczyste”. Co skutkuje tym, że dla osób zmagających się z transseksualnością, to prawdziwy życiowy dramat.

W bardzo przystępny sposób problem ten obrazuje i tłumaczy nowy film Toma Hoopera – gościa, który dostał Oscara za „Jak zostać królem”.

22-go stycznia do kin wchodzi „Dziewczyna z portretu” – film oparty na życiorysie Lili Elbe, pierwszej osoby, na której przeprowadzono operację zmiany płci. Mimo, wydawałoby się, dość szokującej tematyki, opowieść poprowadzona jest bardzo łagodnie, bez scen nastawionych na skandal, czy wywołanie szumu wokół zjawiska za wszelką cenę. Reżyser położył nacisk na emocjonalny aspekt transseksualizmu, możliwie jak najspokojniej oswajając widza z zagadnieniem, bez żerowania na kontrowersji.

Ten tytuł, to opowieść o małżeństwie dwóch artystów – Einarze i Gerdzie Wegener – zajmujących się malarstwem, które wydaje się, że jest idealnie dopasowaną, kochająca się parą. Sytuacja zmienia się, gdy pewnego razu koleżanka Gerdy, która dotąd pomagała jej pozując do portretów, nie może się zjawić i malarka prosi męża o przebranie się w damskie ciuchy, aby mogła dokończyć obraz. Einar z początku w rolę kobiety wchodzi niechętnie, później jednak, pod płaszczem zabawy, robi to coraz bardziej ochoczo, z każdym kolejnym razem coś w sobie odkrywając. Przełom następuje, gdy dla żartu przebrany za kobietę idzie z żoną na bal, i w damskim kamuflażu jest tak przekonujący, również dla samego siebie, że zapomina się i dochodzi do zbliżenia między nim, a innym mężczyzną.

Staje się nieodwracalne. Od tego momentu jego prawdziwa, a dotąd uśpiona, natura budzi się, dekonstruując całego jego życie, z nim samym na czele.

Eddie Redmayne – gość, który w zeszłym roku dostał Oscara za wcielenie się w Stephena Hawkinga – jest idealnie stworzony do roli głównego bohatera! Pisząc „idealnie” nie mam na myśli, że całkiem mu pasuje udawanie faceta będącego niepewnym swojej tożsamości płciowej, nie. Mam na myśli, że widząc go na ekranie nawet nie masz cienia wątpliwości, że jest kobietą uwięzioną w ciele mężczyzny. Nie wiem, czy jest jakiś inny aktor, który lepiej byłby w stanie zagrać transseksualistkę. Wcielić się w kobietę mogłoby wielu, udawania kobiety, która wcześniej była facetem pewnie też ktoś by podołał, ale być przekonującym jako osoba, która przechodzi pełną przemianę od jednej płci w drugą? Nie tracąc przy tym ani przez chwilę wiarygodności? Mega szacun.

Żonę Redmayne – czyli Gerdę Wegener – gra tutaj Alicia Vikander. Nie widziałem jej wcześniej w niczym interesującym poza „Ex Machiną”, ale po tym tytule zacząłem googlować wszystkie filmy z jej udziałem. Jest tutaj totalnie delikatna, zmysłowa i kobieca. Chodzący płatek róży. Czasem aż do przesady, bo chciałoby się zobaczyć ją wkurwioną, ciskającą piorunami w otoczenie, bo jakby nie patrzeć, jej ukochany mężczyzna, któremu się poświęca, przestaje nim być. Jednak nie wpływa to negatywnie na odbiór filmu. Widz mimo wszystko, przeżywa z nią dramat jej partnera, co z kolei uzmysławia, że zaburzenia tożsamości płciowej są trudne nie tylko dla osoby, którą dotykają, ale również dla jej najbliższego otoczenia.

„Dziewczyna z portretu” jest ważnym filmem z dwóch powodów. Po pierwsze, jak wcześniej wspomniałem, jest w stanie wytłumaczyć laikowi zrozumiale, na czym polega transseksualizm, który nie jest zagadnieniem prostym i po przeczytaniu książkowej definicji, wcale nie musi być oczywisty. Po drugie, uwrażliwia człowieka na to zjawisko. Pokazuje, że to nie wymysł zdegenerowanych bywalców zachodnich gejowskich klubów, tylko problem, który pojawia się w człowieku niezależnie od niego i zamienia jego życie w piekło. Mimo, że nie jestem podatny na typowe wyciskacze łez, to tej historii się nie ogląda, ją się doświadcza i trudno robić to będąc kompletnie niewzruszonym.

Polecam ten film zwłaszcza osobom negatywnie nastawionym do tematu. Obudzi w nich empatię.

Sosnowiec, wiosna, 1 klasa podstawówki

Jest leniwe, ciepłe popołudnie, idealne na wyjście przed blok i łapanie pszczół do pudełek po zapałkach. Albo granie w Państwa-Miasta pożyczonym od bliźniaków scyzorykiem. Oni sami nie mogą, bo mają szlaban po wczorajszej wywiadówce. Oceny w ich dzienniczkach nieco się różniły od ocen w dzienniku nauczyciela, a mama nie kupiła tekstu od Romana z klatki obok, że „wszystko jest kwestią perspektywy”. A bieżąca perspektywa jest taka, że ani Justyny, ani Weroniki nie ma w domu, a Sławek też nie może wyjść, więc gra we dwójkę mija się z celem. Dlatego z Karolem wpadamy na inny pomysł. Równie dobry, jeśli nie lepszy – wejdziemy na kasztana za blokiem.

Chodzenie po drzewach ma w sobie coś magnetyzującego. Coś z pogranicza magii, czemu nie można się oprzeć. Przynajmniej będąc siedmiolatkiem.

Po pierwsze, czujesz dzikość. Ten zew natury, kiedy wspinasz się po gałęziach, czujesz jak uginają się pod Tobą, świadomość, że z każdym centymetrem w górę możesz spać, to coś czego nasza cywilizacja już nie doświadcza. Po drugie, budzisz w sobie odkrywcę, podróżnika, który eksploruje nowe, nieodkryte tereny wraz z tym jak zbliża się do czubka. A moment, kiedy widzisz swoje podwórko, śmietnik i trzepaki z góry? I chwila, kiedy możesz zajrzeć sąsiadom do mieszkań przez okna? Coś niepojętego!

Spojrzenie na oczywiste, codzienne obiekty i zarazem sprawy, które ich dotyczą z innej perspektywy, jest najlepszym startem do abstrakcyjnego myślenia jaki można dostać. Jednak nie wszyscy tak to odbierają.

Właśnie widzę moją babcię, która zmierza w naszym kierunku. I też nas widzi.

– Bój się boga, Jasiek, gdzie ty tam wszedłeś? Schodź! Schodź natychmiast!

– Babciu, ale czemu?

– Schodź, bo coś sobie zrobisz!

– Ja nie chcę.

– Spadniesz i coś sobie zrobisz! Noga ci się omsknie i będzie katastrofa! Natychmiast zejdź na ziemię!

Zszedłem.

***

Kraków, jesień, 5 rok studiów

Jest tak jesiennie, jak tylko możesz to sobie wyobrazić. Od tygodnia ciągle pada. Nie leje, nie kropi, pada. To ani nie przelotna mżawka, ani nie oberwanie chmury, tylko stały stan, w którym jesteś już tak przyzwyczajony do przemokniętych butów, uwalonych odpryskami z kałuż spodni i zachlapanych okularów, że przestajesz zwracać na to uwagę. Odczuwanie wilgoci jest dla Ciebie równie naturalne, co dla kłusowników w lasach amazońskich. Jedyne do czego nie możesz przywyknąć to wiatr. Pogodziłeś się już nawet z permanentną ciemnością, i egzystowaniem całe dnie zlewające się z nocami w półmroku, ale wiatru nie jesteś w stanie przeżyć. Kurewskiego wiatru, który bije Cię po twarzy jak pijany bokser – za każdym razem, gdy myślisz, że już opadł z sił dostajesz między oczy.

W taki dzień jedyne co możesz zrobić to iść się napić. Oczywiście w ramach kolejnego etapu oswajania wszechobecnej wilgoci.

Mam farta. Znajomy znajomego siostry szwagra ojca wujka kuzyna kogoś tam robi domówkę. A w zasadzie posiadówkę, bo ludzie w tym wieku udają, że nabierają ogłady i większość imprezy siedzą, zamiast być królami parkietu przesuwającymi bezwładem własnego ciała meble, jakimi byli jeszcze semestr temu. Mam pecha. W trakcie sprawdzania efektywności urządzeń chłodzących w kuchni, gość, który też przyszedł do lodówki po zimne piwo, okazuje się typem, z którym w poprzednim życiu coś tam studiowałem. I mieliśmy kompletnie rozbieżne pomysły na „życie”. I on bardzo chce teraz porozmawiać o tym „życiu”.

– No i co ty robisz?

– Pracuję z językiem.

– Ale co, językiem programowania? Czy kurwa nie wiem… pisarzem jesteś?

– Piszę bloga, chcę pisać książki, a póki co będę copywriterem.

– Copy-kurwa-co?

– Copywri… a resztą nieważne, nara.

– Ty słuchaj, bo na ogarniętego nawet wyglądałeś, ty chyba nie wiesz jak życie wygląda. Ty weź się do jakiejś roboty. Zrób se FCE i idź do Comarchu, to się zaczepisz albo gdziekolwiek w ogóle, bo jak widzę, to jesteś dziecko we mgle, po omacku gwiazdki z nieba szukasz. Zejdź na ziemię po prostu.

Nie zszedłem.

***

W dzieciństwie uczymy się, że ściąganie na ziemię, to troska o bezpieczeństwo. I zupełnie nie zauważamy, że wraz z wiekiem zamieniamy to w podcinanie skrzydeł.

Zejdź na ziemię? Nie, dziękuję. Jeszcze sobie polatam. Sięgnąłem chmur, więc czas na gwiazdy.

Komentarz do świata za oknem.

Narzekamy, nie działamy

autorem zdjęcia w nagłówku jest Kyknoord

Czym jest transseksualizm?

Zejdź na ziemię

***

***

autorem zdjęcia w nagłówku jest Camilo Rueda López