Close
Close

Jesteś stary, jeśli nikt nie oblał Cię w lany poniedziałek

Skip to entry content

Gdy byłem dzieckiem, w lany poniedziałek najważniejszy zawsze był początek dnia. To jako który obudziłeś się w domu, decydowało o tym, czy byłeś polującym, czy upolowanym. Pamiętam jak w któreś Święta Wielkanocne zaspałem i z cieplutkiego snu wybudził mnie zimny strumień wody opadający mi na twarz. To moja mama, zrewanżowała się za poprzednie śmingusy-dyngusy, kiedy to ona była wyrywana ze snu przy pomocy gumowej psikawki imitującej jajko. Babcię oblewałem zazwyczaj, gdy już była na nogach, choć i tu trzeba było obrać odpowiednią taktykę, bo zdarzyło się, że pozorując zajęcia kucharsko-kuchenne, tylko czekała aż się zbliżę i zaatakowała pierwsza z przezroczystej żaby z wodą. Jak na swoje lata miała lepszą celność, niż niejeden wytrawny gracz w Counter Strike’a.

Wraz z wiekiem wodny oręż ewoluował.

Od wcześniej wspomnianych psikawek, które miały skandalicznie małą pojemność i koszmarnie żaden zasięg, przez pistolety i strzykawki wystrzeliwujące wodę ciutkę dalej, po opakowania po Ludwiku mieszczące całkiem przyzwoitą ilość amunicji i strzykawki laryngologiczne mające zasięg od schodów klatki aż po trzepak, kończąc na 5-litrowych baniakach i wiadrach. Które przy dobrym zamachu wyrzucały wodę do połowy podwórka. Niestety, mimo imponującego zasięgu rażenia, miały naprawdę sporą niedogodność – po dwóch atakach trzeba było wrócić do domu po przeładowanie. Co było równoznaczne z tym, że będąc na terytorium wroga, bardzo szybko stawałeś się bezbronny.

„Bezbronny” z kolei równało się „mokry”, a „terytorium wroga” równało się „każde miejsce poza domem”.

W lany poniedziałek osiedle przypominało klimatem „Gangi Nowego Jorku”. Tyle, że bez krwi. Choć z dwa razy się zdarzyło, że ktoś przymierzając się do ataku z wiadra, nie zauważył, że ma swojego krok od siebie i zamachując się z „całej pety przyłożył mu w kinola”. Że już tak podwórkowym slangiem polecę. Cóż, to była wojna. I to wojna, która nie bierze jeńców. Nie było tłumaczenia, że to ostatnia sucha koszulka, że właśnie idziesz na obiad do dziadków, że to koszulka z Najki, czy Adasia i starzy Cię zabiją, albo, że rodzice wyszli z domu i będziesz mógł się przebrać dopiero popołudniu. Tu było prawo wody: płyń z nią albo spływaj. Jeśli oczywiście zdążysz uciec.

Ekipy walczyły między sobą o strefy wpływów w bezlitosnych starciach, napędzając się widokiem pokonanych i piskiem uciekających przed mimowolnym udziałem w konkursie mokrego podkoszulka. Kto chciał uniknąć przymusowej kąpieli, wiedział, że jedynym wyjściem jest pozostanie w domu aż do zmroku. Wszelkie inne próby przesmyczenia się bocznymi alejkami, wybrania okrężnej drogi, czy zamaskowania się nie do poznania, kończyły się w ten sam sposób. Mokro. Ten bój miał tylko jedną, święta zasadę: nie lejemy dorosłych. Dorosłych, czyli tych starych ludzi, którymi nigdy nie będziemy.

Dzisiaj wyszedłem z domu do Żabki po sok, a dzieciaki z pistoletami na wodę minęły mnie szerokim łukiem. Jak smutne jest to?

autorem zdjęcia w nagłówku jest Dean Hochman
(niżej jest kolejny tekst)

Dni, kiedy chciałem tylko przetrwać…

Skip to entry content

Budzę się na materacu grubości podeszwy w klapkach. Na plecach czuję cały parkiet, każdą klepkę, w nozdrzach przypalone mleko. Ten materac to od dziewczyny, która traktuje mnie jak brata, mimo, że ją ledwo znam. Dała mi u siebie spać, bo kilka dni temu, zanim tu trafiłem, jeszcze nie miałem gdzie. To mleko, to śniadanie Tomka. Przypadkowego kolesia z Gumtree, z którym mieszkam. Oprócz niego sypia tu jeszcze jego dziewczyna i dwóch znajomych ode mnie z pracy. O ile bycie domokrążcą bez doświadczenia faktycznie można nazwać pracą, a nie grą w Lotto.

Trafiłem tu tydzień temu. Dwa tygodnie po tym jak spakowałem się do skórzanej torby po dziadku i powiedziałem mamie, że się wyprowadzam. Gdy akurat nie pracuję, staram się jak najdłużej spać, żeby jak najmniej jeść. Kiedy człowiek nie śpi zużywa energię i zamiast trzech posiłków dziennie potrzebuje czterech albo pięciu. Wiele lat później dowiem się, że pięciu posiłków dziennie potrzebuje każdy człowiek i to najzdrowszy cykl żywieniowy, ale w tym momencie stać mnie tylko na dwa i pół.

Jem spaghetti z sosem neapolitańskim z saszetki, ryż z margaryną albo chleb z serkiem topionym Hochland. Czekam na wypłatę. Chcę w końcu pójść na kebaba. Na coś z mięsem. Z moich obliczeń wynika, że powinienem dostać przynajmniej 1600zł. Dostaję 240zł. Bo cośtamcośtam.

Odkrywam Bar Mleczny Żaczek na Czarnowiejskiej. W lipcu 2008 roku rosół kosztuje tam 1,35zł za talerz. Jest blady, chudy i z całkowicie rozgotowanym makaronem. Jem go po kilka razy dziennie. Codziennie. I cieszę się, że za te 5,95zł co zostało mi z 10zł dziennego budżetu, mogę z tą dziewczyną co traktuję ją jak siostrę choć ledwo ją znam, iść nad Wisłę na piwo. Na trzy piwa. Harnasie z promocji w Kefirku.

Znów budzę się na materacu grubości podeszwy w klapkach i myślę o tym, że to się zmieni. Że muszę to tylko przetrwać.

***

Babcia nie żyje. Na poziomie świadomym ignoruję to. Była ścianę obok, w tym samym domu przez całe moje życie, 14 lat, a ja nie zastanawiam się, nie analizuję, nie mam wspomnień, ani nawet snów na ten temat. Przyjąłem i tyle. Nie drążę. Bez odbioru.

Na poziomie podświadomym dzieje się coś bardzo złego. Przestaję sypiać. Kładę się do tego łóżka, zamykam oczy i nic. I tak do czwartej. Piątej. Szóstej. Do momentu, kiedy mama wstaje do pracy i wiem, że ja powinienem do szkoły. Jestem przeżuty, wypluty.

Jest zima, brudny śnieg i błoto na podeszwach. Podjeżdża autobus bez ogrzewania, w którym woda pozamarzała na szybach. Powietrze śmierdzi beznadziejną, gryzie w gardło przy oddychaniu. Szkoła jest symulacją. Ktoś udaje, że chciał tu przyjść, ktoś udaje, że ma ochotę na rozmowę, ktoś udaje, że żart, który przed chwilą usłyszał był śmieszny, ktoś udaje, że po powrocie do domu nie dostanie pasem, ktoś udaje, że ma gdzie wracać. Każdy udaje.

Historia. Koleżance, która chciałby, żebym był dla niej kimś więcej niż kolegą, trzęsą się ręce. Jestem dzieciakiem, a przede wszystkim jestem w bańce z braku snu. Nie chcę w naszych kontaktach wychodzić nigdzie poza „cześć”. Gdyby mi powiedziała wprost, że chce ze mną chodzić, to chyba z nerwów bym zwymiotował. Jestem tu gościem, człowiekiem, który tu wpadł na chwilę, bo wiedział, że nie może schować się przed tym obowiązkiem w domu. A bardzo by chciał. Historyczka, która wiele, wiele lat później będzie stelażem pod nauczycielkę w mojej powieści, bierze ją do odpowiedzi. Pod tablicę. I próbuje ją po niej rozsmarować. Wgnieść ją w ścianę. Koleżanka wraca do ławki zakrywając twarz. Na następnej lekcji już się nie pojawia.

Ostatni dzwonek. Ktoś chce kogoś pobić. Bić go tak długo, aż z jego twarzy będzie ciekła krew. Ktoś boi się wyjść ze szkoły. Chowa się w toalecie. Wchodzi na muszlę klozetową, żeby nie było widać wystających stóp spod drzwi. Dostał na święta nową kurtkę od rodziców. Nie chce mieć w niej dziury. Oboje wiedzą, że to jutro się powtórzy.

Ten ktoś myśli o tym samym co ja, gdy kolejną noc z rzędu gapię się w sufit czekając na sen. Myśli o tym, do kogo ma się pomodlić, żeby to jakoś przetrwać.

***

Nie czuję wagi swojego ciała, spadam. Leżę na łóżku, a mimo to spadam. Wiem, że pod głową mam poduszkę, a pod barkami materac, ale ich nie czuję. Wpadłem do bezdennej studni i nie mogę się zatrzymać. To trwa od wczoraj, odkąd jakiś typ przed klubem podał mi fifkę. Zajarałem. Zaczęło mnie zarzucać, przestałem trzymać równowagę. Wszedłem z powrotem do środka. Ściany, parkiet, ludzie, DJ, hałas, światła, dziewczyny, z którymi tu przyszliśmy, wszystko wirowało i nie chciało się zatrzymać. Próbowałem się czegoś złapać, ale było za późno, podłoga pod moimi stopami przestała istnieć i zacząłem spadać.

Podbiegłem do Maćka, powiedziałem, że wychodzimy, że natychmiast muszę się znaleźć w domu, w łóżku, żeby dzwonił po taksę, bo zaraz wyjebie mi mózg z czaszki. Chwilę to trwało. Dłuższą chwilę. W końcu podjechała, próbowałem to jakoś opanować, ale nie mogłem, zaraz przecież będę w domu, w łóżku, położę się, zasnę i jutro wszystko będzie dobrze, nic z tego. Błędnik wariuje, wariuje, wariuje, wariuje, wariujewariujewariujewariujewariuje, wa-a-a-a-riu-u-u-u-je-e-e-e-e-e-e-e-e. Jak to się wyłącza, czemu to się nie wyłącza, niech ktoś to wyłączy, halo, słyszy mnie ktoś, halo? E-e-e-e-e-e-e-e-e.

Cała noc i cały kolejny dzień. Paranoja? Halucynacje? Trwałe uszkodzenie mózgu? Chyba tak. Chyba to ostatnie, chyba wszystko naraz.

Jak mogłem być tak głupi, jak? To nie była trawa, to był jakiś syf, wciągnąłem dym do ust i czułem, że to był jakiś syf, coś innego. Pieprzony dopalacz. Pieprzony dopalacz zniszczył mi mózg 6 lat przed tym, gdy media podniosą alarm, że można od tego umrzeć. Jak mogłem być tak głupi, jak?

Słońce zaczyna gasnąć, chmury stają się spopielonymi kartkami papieru, niebo broczy szarością, kończy się kolejny dzień. Próbuję wyjść z łóżka, próbuję wmówić sobie, że jest lepiej, że już nie spadam, że zaczynam czuć grunt pod stopami. Wchodzę do łazienki, staję przed lustrem: to się skończy, dasz radę, skończy się, naprawdę, to minie i znów będziesz normalny, będzie jak dawniej, musisz to tylko wytrzymać.

Musisz to tylko przetrwać.

***

Ludzka pamięć jest zawodna. Czasem widzimy świat wysmarowany smołą, tylko dlatego, że mamy gorszy moment, że nie jest tak jak oczekiwaliśmy. Nie doceniamy tego co mamy, wydaje nam się, że jest źle. Mamy wrażenie, że świat się kończy, podczas gdy prawdziwy koniec świata przeżyliśmy już dawno, dawno temu.

Kraków – miasto, które zapiera dech w piersiach!

Skip to entry content
Kraków jest magicznym miastem, zwłaszcza zimą! Każdego dnia przyjeżdżają tu setki par, by przeżyć romantyczne chwile…
…spacerując po klimatycznych uliczkach wokół Rynku Głównego…
…ciesząc się śniegiem na plantach…
…odkrywając uroki kultowych miejsc na Kazimierzu…
…czy robiąc sobie pamiątkowe zdjęcia pod Wawelem – miejscem wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO!

Jednak Kraków, to nie tylko Stare Miasto. To także szereg hal widowiskowych i obiektów sportowych, miejsc, gdzie możemy spędzić czas aktywnie.
Wycieczka do Grodu Króla Kraka, to też świetna okazja do relaksu na łonie natury – Zakrzówek, czy Kopiec Piłsudskiego, to miejsca, w których można zapomnieć, że jest się w dużym mieście.
Ale Kraków to przede wszystkim miasto z duszą, miasto, które zapiera dech w piersiach!
W sezonie grzewczym niestety dosłownie, nawet w pomieszczeniach zamkniętych…
…chyba, że mamy oczyszczacz powietrza.

Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że Kraków jest miastem, w którym zimą zdrowiej jest pić bimber, niż oddychać. Niewielu z nas jednak wie, że syf, o którym alarmują stacje pomiarowe za oknem, jest też w naszych domach. I w sypialniach, i w szkołach, i w przedszkolach, i w biurach.  I to nie tylko w Grodzie Króla Kraka, ale wszędzie, gdzie są problemy ze smogiem.

Jak wynika z badań naukowców z Akademii Górniczo-Hutniczej, w pomieszczeniach zamkniętych powietrze jest zanieczyszczone tylko o połowę mniej, niż na zewnątrz. Znaczy to tyle, że jeśli z soboty na niedzielę, na Radzikowskiego pyły zawieszone doszły do poziomu 1036% normy (tak, tu nie ma literówki: TYSIĄC TRZYDZIEŚCI SZEŚĆ procent normy, czyli 10 razy więcej, niż jest to dopuszczalne), to w mieszkaniach przy tej ulicy stężenie tych pyłów wynosiło średnio 518% normy. Jeśli ktoś ma bardziej szczelne okna, ciut mniej, jeśli ktoś ma mniej szczelne okna, ciut więcej.

Przed smogiem nie schowamy się ani pod łóżkiem, ani w piwnicy, ani za firanką u sąsiada. Jeśli nie chcemy chodzić w maskach antysmogowych po domu, mamy do wyboru albo zainwestowanie w oczyszczacz powietrza albo wyprowadzkę z kraju.

Przed dłuższy czas, jak większość osób, ignorowałem problem i tak jak Konstanty Radziwiłł – minister zdrowia – wmawiałem sobie, że „smog to problem teoretyczny”. A potem zainteresowałem się tematem i dowiedziałem, że w Polsce, z powodu syfu w powietrzu, umiera rocznie 44 000 ludzi, 15 razy więcej niż w wypadkach drogowych. To jednak wciąż są tylko liczby, często abstrakcyjne i niezrozumiałe. Najbardziej sprawę z problemu zdałem sobie w momencie, kiedy na zewnątrz zacząłem chodzić w masce, a w domu korzystać z oczyszczacza powietrza.

Co się okazało? Że wszyscy, którzy mówili „to nie kac, to smog”, mieli rację.

Od jakiegoś czasu używam oczyszczacza Electrolux EAP 300 z filtrem HEPA (zatrzymującym największy rakotwórczy paździerz zawieszony w powietrzu) i z filtrem węglowym (łapiącym sierść, kurz i zapachy), i gdy wchodzę do domu, czuję się jakbym teleportował się nad morze. Nagle okazało się, że można się budzić bez zwały z rana i nie czuć się zmulonym wieczorem, można też pozbyć się dziwnych bólów głowy, drapania w gardle i kaszlu biorącego się znikąd.

EAP 300 ma czujnik jakości powietrza, pokazujący jak bardzo zanieczyszczone jest to, czym oddychasz Ty i Twoje dziecko/pies/babcia, i funkcję automatycznego dostosowywania prędkości filtrowania, przez co, gdy otworzysz okno, żeby przewietrzyć miasto, sam wie, że ma pracować intensywniej. Oprócz tego, ma też taki bajer jak tryb nocny, który wycisza sprzęt, gdy tylko w pomieszczeniu zgaśnie światło. Co to daje? Poza sprawami, o których pisałem wyżej, przestałem mieć problemy z zasypianiem, które dziwnym trafem pojawiały się razem ze startem sezonu grzewczego. I przestałem sobie wmawiać, że gorsze samopoczucie to z braku słońca. Nie. To od smogu.

Filtr w domu, to w tej chwili jedyny sposób, by Kraków był miastem, które zapiera dech w piersiach, tylko metaforycznie.

dziękuję marce Electrolux, że została patronem tego wpisu, bo materiał ukazujący absurd, do którego popycha nas smog, chciałem stworzyć, odkąd zauważyłem, że zimą ubrania śmierdzą mi rozpałką po każdym spacerze